10 grudnia 2023 | Danuta Kaszlej
Zmarła Halina Jankowska, ps. „Wiewiórka”
 

Z głębokim żalem zawiadamiamy, że 9 grudnia 2023 r. na „wieczną wartę” odeszła
Halina Jankowska, ps. „Wiewiórka” (1929-2023),
żołnierz Obwodu AK Sokółka, członek augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
Niech spoczywa w Panu …

Wystawienie ciała nastąpi 11 grudnia 2023 r. od g. 15.00 w Domu Pogrzebowym przy ul. Raginisa w Augustowie.

Msza święta pogrzebowa zostanie odprawiona we wtorek, 12 grudnia 2023 r. o godz. 13.00, w kościele pw. Jana Chrzciciela w Augustowie na Borkach.

W imieniu Zarządu i Członków Koła Augustów ŚZŻAK składam wyrazy serdecznego współczucia rodzinie ś.p. Haliny Jankowskiej.

Prezes Światowego Związku Żołnierzy
Armii Krajowej koło w Augustowie
Zbigniew Kaszlej

14 października 2023 | Danuta Kaszlej
O Obrońcach Kresów
 

Pomnik Obrońców Kresów znajduje się w Augustowie nad rzeką Nettą, przy ul. Portowej. Augustowianie i turyści widzą go z mostu a do odwiedzenie tego miejsca zaprasza zejście schodkami z ul. Mostowej prowadzące tuż pod pomnik. 

Jest to piękne upamiętnienie co do idei i formy. Czy wiesz o nim wystarczająco dużo? Dlaczego pomnik Kresowych Straceńców stanął właśnie w Augustowie?
Możesz to sprawdzić przychodząc na spotkanie pod tym pomnikiem 20 października 2023 r. o g.11.00.
Kogo tam spotkacie?
Zaprosiliśmy dwóch wybitnych historyków: dr. Kazimierza Krajewskiego i dr. Tomasza Łabuszewskiego, którym zawdzięczamy podstawy wiedzy o podziemiu niepodległościowym w naszym regionie i na ziemiach II Rzeczypospolitej wcielonych do ZSRS.
Zapraszamy na opowieść o ostatnich Obrońcach Kresów Wschodnich przed sowieckim zniewoleniem w latach 1944-1954.
„Wytrwali do końca na straconych posterunkach”!

       

22 września 2023 | Danuta Kaszlej
Hołd żołnierzom września 1939 r.
 

Oddaliśmy hołd żołnierzom września 1939 r. walczącym z Niemcami i sowietami w 84. rocznicę sowieckiej agresji na Polskę.

Dlaczego uroczystości organizujemy w Augustowie i Białobrzegach? 

Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie organizuje wspomnienia wydarzeń, które podczas II wojny światowej i po niej, w bolesny sposób dotknęły mieszkańców skrwawionej ziemi augustowskiej.
Zależy nam na pielęgnowaniu i przekazywaniu pamięci o ludziach i wydarzeniach stąd – z regionu i na angażowaniu w to młodych ludzi. Z tego powodu hołd żołnierzom września 1939 r. oddajemy nie tylko 1 września, ale też przypominając rocznicę napaści ZSRS, gdy ziemię augustowską zaatakowała Armia Czerwona. Do Augustowa wkroczyli oni 23 września 1939 r., znacząc swój szlak zbrodniami wojennymi, między innymi w Płaskiej, w Białobrzegach. Dlatego od kilku lat organizujemy uroczystości wraz ze społecznością  Białobrzeg i Augustowa właśnie w rocznice tych wydarzeń. 

Przebieg uroczystości w Białobrzegach

W Białobrzegach, w miejscu zbrodni, gdzie 23 września 1939 r. Sowieci rozstrzelali dziewięciu żołnierzy Wojska Polskiego, odbyła się pierwsza część naszej uroczystości. Przy pomniku żołnierzy WP,  Starosta Augustowski i jednocześnie historyk – Jarosław Szlaszyński opowiedział o okolicznościach tej zbrodni.
Po modlitwie w intencji żołnierzy WP, poprowadzonej przez księdza dziekana Wojciecha Jabłońskiego, złożono kwiaty i zapalono znicze. W uroczystości, której współorganizatorem był Sołtys wsi Białobrzegi – Bartosz Cichy, udział wzięli Sybiracy z Prezes Barbarą Czartoszewską, władze samorządowe, licznie przybyła Szkoła Podstawowa im. gen. Ignacego Prądzyńskiego z Dyrektor Anną Korękiewicz, obecna była społeczność wsi Białobrzegi.
Były delegacje augustowskich szkół: Augustowskiego Centrum Edukacyjnego, II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie, Zespołu Szkół Technicznych  im. Ignacego Prądzyńskiego. Wartę przy pomniku wystawiła obecna wraz ze sztandarem 1 Augustowska Drużyna Harcerska „Sagittarius”, prowadzona przez Pawła Furmanika.

Przebieg uroczystości w Augustowie

Druga część uroczystości odbyła się na augustowskim cmentarzu przy grobach żołnierzy WP zamordowanych w Białobrzegach. Prowadził ją Zbigniew Kaszlej i Danuta Kaszlej.  
Po odśpiewaniu hymnu państwowego i wprowadzeniu historycznym Starosty Jarosława Szlaszyńskiego, Mateusz Krzywiński wykonał utwór Jacka Kaczmarskiego „Ballada wrześniowa”, Aleksandra Konopko wykonała utwór Zbigniewa Herberta „17 września”. Po modlitwie w intencji spoczywających na cmentarzu żołnierzy WP, którą poprowadził ksiądz dziekan Wojciech Jabłoński, na grobach zamordowanych złożone zostały biało-czerwone róże i zapalone zostały znicze. 

Wrzesień to także rocznica bitwy niemeńskiej w 1920 r. dlatego odwiedziliśmy mogiły trzech poległych ułanów w bitwie niemeńskiej, spoczywających na augustowskim cmentarzu. Tu także po modlitwie złożyliśmy kwiaty i zapaliliśmy znicze.

W drugiej części uroczystości udział wzięli wszyscy uczniowie czterech klas pierwszych II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie. 
Dziękujemy za współpracę Dyrektor Barbarze Koronkiewicz, za przygotowanie występu młodzieży Wicedyrektorowi Tomaszowi Choroszewskiemu, nauczycielom II LO za opiekę nad młodzieżą.  

Organizatorzy

Uroczystości w Białobrzegach i na augustowskim cmentarzu zorganizowali: Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie i Sołtys wsi Białobrzegi pod patronatem Starosty Augustowskiego. Współpraca: Hufiec ZHP Augustów1 Augustowska Drużyna Harcerska „Sagittarius”, II Liceum Ogólnokształcące w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie i Szkoła Podstawowa im. gen. Ignacego Prądzyńskiego w Białobrzegach.

Fotoreportaż autorstwa Zbigniewa Bartoszewicza z portalu www.augustow.org z obchodów 84. rocznicy sowieckiej agresji na Polskę.

 
Oto I Bieg Obławy Augustowskiej w hołdzie ofiarom sowieckiej zbrodni z lipca 1945 r. w obiektywie Wojciech Kaszlej Fotografia.
Danuta Kaszlej i Zbigniew Kaszlej dzielili się z uczestnikami wydarzenia wiedzą o największej zbrodni na Polakach po II wojnie światowej. Na cmentarzu w Mikaszówce opowiedzieli o ofiarach, których rodziny zadbały o symboliczne upamiętnienie swych bliskich, którzy dotąd nie mają prawdziwych grobów.
Rosja odmawia udostępnienia dokumentów, a Białoruś sprawdzenia miejsca w rejonie Giedzi koło Kalet, gdzie mogą znajdować się doły śmierci zamordowanych bez sądu przez sowiecki kontrwywiad SMIERSZ.
Dlatego tak ważne jest budowanie pamięci, by nie zabrakło Polaków upominających się o odnalezienie szczątków „Lipcowych”.
Uznanie dla ks. Andrzeja Borkowskiego, proboszcza Parafia św. Marii Magdaleny w Mikaszówce

Wojciech Kaszlej Fotografia dziękujemy za zdjęcia.

Podsumowując: Świetna atmosfera, organizatorzy i partnerzy motywowani „sercem” i w efekcie wyszło wydarzenie, gdzie najważniejsza była pamięć o Ofiarach Obławy Augustowskiej i Ich Rodzinach.
Wszyscy razem, rodzice, dzieci i dziadkowie, bez barw politycznych, światopoglądowych, sport z historią, czynem a nie słowem!
Kto nie był – niech naprawi ten błąd za rok 🙂

Danuta Kaszlej
Prezes Klubu Historycznego
im. Armii Krajowej w Augustowie
5 lipca 2023 | Danuta Kaszlej
78. rocznica Obławy Augustowskiej
 
78. rocznica Obławy Augustowskiej to czas, gdy oddamy hołd ofiarom sowieckiej zbrodni na Polakach.  
Zapraszamy serdecznie mieszkańców Augustowa i regionu oraz turystów na wyjątkowe wydarzenie, które już po raz siódmy organizujemy w naszym mieście.
Przybywajcie na VII Publiczne Odczytywanie Nazwisk Ofiar Obławy Augustowskiej pod hasłem „Przywróćmy Im twarze i imiona”.

Masowa zbrodnia ma indywidualne twarze i kryje za sobą osobiste i rodzinne tragedie. Dlatego tak ważne jest, abyśmy nie zapominali o nazwiskach i historiach tych, którzy stali się ofiarami Obławy Augustowskiej. Przed nami 78. rocznica Obławy Augustowskiej.  

Spotykamy się 12 lipca (środa), o godz. 19:00. Miejsce, w którym się zbierzemy, to „Dom Turka” – dawna siedziba NKWD i PUBP – gdzie więziono i katowano polskich patriotów. Tego dnia Instytut Pileckiego odsłoni tam Mur Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Tam właśnie pragniemy „zawołać po imieniu” tych, którzy stracili życie w lipcu 1945 r. w wyniku sowieckiej zbrodni.

Nasz oddolny, augustowski apel pamięci poprzedzi msza św. za ofiary i Ich rodziny w Bazylice NSJ o godz. 18.00. Po niej przemaszerujemy na dziedziniec „Domu Turka” przy ul. 3 Maja 16.

Choć jest to już 78. rocznica Obławy Augustowskiej to wciąż nie wiemy, gdzie są doły śmierci ofiar. Pokażmy rodzinom ofiar, że nie są samotne, że wołanie o sprawiedliwość nie ustaje, pomimo że odchodzą ostatni świadkowie tamtych tragicznych wydarzeń.

Przyjdźcie, abyśmy razem upomnieli się o ofiary Obławy Augustowskiej. Wasza obecność będzie dla nas niezwykle ważna.

Organizatorami tego wyjątkowego wydarzenia są: Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie, Augustowskie Placówki Kultury, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej koło w Augustowie. Dziękujemy naszym partnerom: Instytutowi Pileckiego, Parafii Najświętszego Serca Jezusowego, Starostwu Powiatowemu w Augustowie oraz Miastu Augustów.
30 marca 2023 | Danuta Kaszlej
Sprawiedliwy doktor filozofii z Augustowa
 

Sprawiedliwy doktor filozofii z Augustowa? Tak, „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” ma swój skromny nagrobek w Augustowie. Oto garść informacji do których udało mi się dotrzeć.
 
Przeglądając fiszki z kwerendy akt zgonu, którą przeprowadziłem kilkanaście lat temu w augustowskim Urzędzie Stanu Cywilnego, zwróciłem uwagę na ciekawy wpis.
Otóż 20 lutego 1962 r. zmarł Wrażej Henryk Pankracy, doktor filozofii, ur. 12.05.1899 r. w Jarosławiu, s. Michała i Olimpii zam. Augustów (akt nr 48 z 1962 r.).

Tytuł doktora filozofii zaintrygował mnie na tyle, że chciałem znaleźć więcej informacji. Wyszukiwarka www.mogiły.pl wskazała, że rzeczywiście na augustowskim cmentarzu znajduje się skromny nagrobek Henryka Wrażeja.
Wyszukiwarka internetowa nie pokazała zbyt dużo rekordów dotyczących Henryka Wrażeja, ale jeden z nich był intrygujący. Kierował bowiem do strony opisującej polskich Sprawiedliwych.
Otóż w 1998 roku Zofia i Henryk Wrażejowie odznaczeni zostali medalem Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata!
Z pomocą pracowników Centrum Informacji Historycznej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN dotarłem do krótkiej historii przyznania Zofii i Henrykowi Wrażejom tego wyróżnienia, zamieszczonej na stronie Instytutu Yad Vashem.

Poniżej treść pliku 8186 ze strony Instytutu Yad Vashem z uzasadnieniem przyznania medalu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata:

„Stachiewicz, Piotr
Stachiewicz, Aniela
Wrażej, Henryk
Wrażej, Zofia

Przed wojną Aniela i Piotr Stachiewicz ze Lwowa przyjaźnili się z Emilią i Leopoldem Waldbaumami, którzy byli właścicielami sklepu, któremu patronowali. 
W 1941 roku, kiedy Niemcy zajęli miasto, Waldbaumowie zapytali Stachiewiczów, czy byliby gotowi zaopiekować się nowo narodzoną córeczką. Stachiewiczowie zgodzili się, ale dopiero w 1942 roku dziewczyna została do nich przywieziona. 

Stachiewiczowie adoptowali dziewczynkę i pod imieniem Izabella, czyli Zula, wychowali ją jak własną. Początkowo mama Zuli przychodziła i patrzyła, jak córka bawi się w parku, do którego zabierała ją Aniela. Później jednak matka przestała przychodzić, oboje rodzice zniknęli i nigdy więcej o nich nie słyszano. W 1943 r., gdy Stachiewiczowie popadli w kłopoty finansowe, które pogłębiła choroba Piotra i nie byli już w stanie dalej opiekować się Zulą. Zorganizowali jej pobyt u Henryka i Zofii Wrażej, swoich znajomych. 

Wrażejowie opiekowali się Zulą z oddaniem do lipca 1944 r., kiedy to teren został wyzwolony, po czym przenieśli ją do sierocińca w Krakowie. Po wojnie Zula wyemigrowała do Izraela, podczas gdy Wrażejowie i Stachiewiczowie przenieśli się na obszar w nowych granicach Polski.

16 grudnia 1998 roku Yad Vashem uznał Anielę i Piotra Stachiewiczów oraz Zofię i Henryka Wrażejów za „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”.

Tyle uzasadnienia. W 1998 r. Instytut Yad Vashem określił Henryka Wrażeja, jako doradcę podatkowego, a jako datę urodzenia 21.02.1896 r. Brak jest informacji, kim była dla Henryka Zofia Wrażej – żoną? Jest za to informacja, że urodziła się w 1893 r. 

Każdego roku 24 marca, obchodzimy święto upamiętniające Polaków, którzy mimo bezwzględnego niemieckiego terroru nieśli pomoc Żydom. Pomoc za którą Niemcy karali Polaków śmiercią. Coraz bardziej znane są tragiczne losy rodziny Ulmów, Kowalskich. 
Postać Henryka Wrażeja wpisuje się w to święto i zasługuje na szacunek.

Pamiętajmy o takich osobach jak Henryk Wrażej. Zapewne w świadomości mieszkańców Augustowa w żaden sposób nie kojarzy się on ze „Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata”.

Może ktoś pamięta Henryka Pankracego Wrażeja? Ciekawe gdzie mieszkał i co robił w Augustowie z tytułem doktora filozofii? Może pozostała w Augustowie jakaś Jego rodzina? Nagrobek na augustowskim cmentarzu wygląda na zadbany i znajdujący się pod czyjąś opieką.  

Jeżeli posiadają Państwo inne dane dotyczące Henryka Pankracego Wrażeja, zwracam się z apelem o ich uzupełnianie, bądź poprawianie. 
Zbigniew Kaszlej
kaszlej@wp.pl
tel. 501 298 534  

9 lutego 2023 | Danuta Kaszlej
Daj walentynkę AK-owcom i Sybirakom
 

 Daj walentynkę AK-owcom i Sybirakom ❤️

Dlaczego?  
Bo walentynki, to dzień, gdy chcemy pokazać, że pamiętamy o ważnych dla nas osobach ❤️.

14 lutego obchodzimy nie tylko dzień zakochanych!

14 lutego 1942 r. – 81 lat temu – Związek Walki Zbrojnej przekształcił się w Armię Krajową, dlatego jest to szczególny dzień dla pokolenia AK-owców.
„Sybiracy to AK-owców dzieci” powiedziała Barbara Czartoszewska na sesji Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w 2006 r. Oba środowiska traktujemy nierozdzielnie. Są jedną patriotyczną wspólnotą i jesteśmy Im wdzięczni za wolność.

Chcesz w święto zakochanych 👩‍❤️‍👨wyrazić ciepłe uczucia członkom augustowskiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Sybirakom? Możesz to zrobić 14 lutego br. między 16:00 a 18:00 w kawiarni hotelu „Perła” w Augustowie, Rynek Zygmunta Augusta 22. 

Wpadnij na minutkę lub godzinkę. Zjedz ciastko, wypij kawę albo tylko uściśnij rękę, porozmawiaj 🤗.Miło Im będzie, jeśli przyjdziesz.Tylko cicho, sza!🤫👩❤️‍ 🤐 To musi być dla naszych kochanych AK-owców i Sybiraków niespodzianka! Zaprosiliśmy Ich i rodziny na herbatę i nie wiedzą, że wydarzyć może się więcej 👩‍❤️‍👨🥰❤️💌

A co, gdy nie możesz przyjść? 

Pozwól nam przekazać Twoją walentynkę 💌. Sam/a wymyśl walentynkowy drobiazg. Jego wartość tkwi przecież w pamięci o bohaterach naszej wolności. To może być kartka z życzeniami, a może kwiaty lub coś pysznego? Własne wypieki mile widziane 🧁!

Kiedy i gdzie możesz dostarczyć walentynkę?

Każdego dnia z 14 lutym włącznie – do godziny 10.30
– do II L O w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie,
Al. K. Wyszyńskiego 1, sala 103
– do Biura Obsługi Klienta Starostwa Powiatowego w Augustowie, ul. 3 maja 29
 

A tak było w epoce „przedcovidej” 14 lutego 2020 r. ❤️👩‍❤️‍👨🥰
W dobie Covid 19 takie cudeńka dostarczyła młodzież AK-owcom pod drzwi 14 lutego 2020 r.:
14 lutego 2022 r. do akcji przyłączył się Starosta i Zarząd Powiatu Augustowskiego. Po mszy św. w 80. rocznicę powołania AK, nasze serdeczne spotkanie urządziliśmy w gościnnym „Krechowiaku”
W tym roku pomoc zaoferował nam Instytut Pileckiego Oddział w Augustowie, a to szacowna instytucja z fantastycznym zespołem 👏 🥰. Będzie się działo!  

To już czwarta odsłona naszej akcji: „Daj walentynkę żołnierzom AK”.  
Liczymy na Was! Czekamy na Twoją walentynkę dla AK-owca i Sybiraka! ❤️👩‍❤️‍👨🥰

Danuta Kaszlej
Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie

 

Wszystkich miłośników historii zapraszamy 29.11.2022 r. o godz. 11.00 do II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie na sesję Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie, podczas której Wojciech Batura wygłosi referat Augustowskie ślady gen. Ignacego Prądzyńskiego.

 

Nie byłoby opowieści o księdzu prałacie Kazimierzu Pacewiczu, gdyby nie jego krajan Antoni Żabicki, ps. „Róża”.
W marcu br. minęła 15. rocznica śmierci Antoniego Żabickiego, ps. „Róża”, harcerza, żołnierza Armii Krajowej, kronikarza augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
Pan Antoni z wielką starannością dokumentował poczynania konspiracji niepodległościowej Obwodu AK Augustów. Najwięcej uwagi poświęcał działaniom czynionym przez polską partyzantkę po drugiej stronie Linii Curzona, na terenach, które zostały odebrane w 1945 r. Powiatowi Augustowskiemu. Były to jego strony rodzinne, które musiał opuścić po wojnie, ale na zawsze pozostały dla niego ważne.
Urodzony w Perstuniu, mieszkający w Teolinie, Antonii Żabicki starał się utrwalać pamięć o przedwojennych i wojennych dziejach tych ziem i losach ludzi stamtąd. 

Dużym problemem była uboga baza źródłowa, dlatego Pan Antoni przyjmował z wielką radością każdy nowy materiał dotyczący Sopoćkiń, Hołynki, Łabna i okolic. Próbował nawiązywać kontakty z osobami pochodzącymi z drugiej strony granicy, zbierał relacje, dokumenty.
W każdej naszej rozmowie, przewijał się wątek pochodzącego z Sopoćkiń księdza Kazimierza Pacewicza i marzenie Pana Antoniego, by dotrzeć do pracy, którą ksiądz napisał o konspiracji na tamtym terenie.
Ksiądz Kazimierz Pacewicz, według Antoniego Żabickiego, przed wojną był drużynowym Męskiej Kresowej Drużyny Harcerzy im. T. Kościuszki w Teolinie. Właśnie tam ukończył szkołę powszechną. Był jednym z wychowanków Ewarysty Trąbczyńskiej, która była szanowaną i dobrze wspominaną przez wszystkich uczniów nauczycielką i kierowniczką szkoły w Teolinie.
Kazimierz Pacewicz w latach okupacji był żołnierzem AK w placówce Sopoćkinie. Panu Antoniemu bardzo brakowało danych do biogramu Kazimierza Pacewicza. Chciał zamieścić go w utworzonym przez siebie Albumie Żołnierzy Armii Krajowej 7 Obwodu Augustów i bolał z tego powodu, że nie posiada ani jego zdjęcia, ani potrzebnych informacji. Do końca swego życia nie udało się mu także odnaleźć rękopisu opracowania księdza Pacewicza.

Dziś po latach mogę spełnić chociaż w połowie marzenia Pana Antoniego. Dzięki uprzejmości księdza Andrzeja Kopiczko, dyrektora Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, publikuję zdjęcia i opracowany przez ks. Andrzeja Kopiczko biogram księdza prałata Kazimierza Pacewicza.
Myślę, że jak Bóg da, to i druga część wielkiego marzenia Pana Antoniego kiedyś się spełni. Poszukiwania rękopisu ks. Kazimierza Pacewicza są w toku. 

Kazimierz Pacewicz, ur. 18 maja 1922 r. w Sopoćkiniach, pow. augustowski. Syn Pawła i Wiktorii z d. Łopuch.
Podczas wojny pracował jako murarz i uczył się na tajnych kompletach.
W 1946 r. uzyskał zezwolenie Komisji Państwowej na podjęcie nauki w szkołach wyższych.
Przez dwa lata pracował jako nauczyciel w Janówce, Lipsku i Prusce Małej (tam kierownik szkoły). Filozofię i teologię studiował w seminariach diecezjalnych: w Łodzi (1 marzec 1948 – 1950) i Olsztynie (1950 – 1952).
Święcenia kapłańskie otrzymał 15 czerwca 1952 r. w kościele św. Jakuba w Olsztynie z rąk prymasa Stefana Wyszyńskiego. Wikariusz w parafiach: św. Jakuba w Olsztynie (14 czerwiec 1952 r.) i św. Wojciecha w Elblągu (4 grudzień 1953 r.); administrator w Żuławce Sztumskiej (14 listopad 1956 r.), Węgorzewie (19 maj 1963 r., równocześnie tamtejszy dziekan) i jeszcze w tym samym roku w Górowie Iławieckim (31 grudnia 1963 r.). W l. 1957-59 wizytator nauki religii w szkołach powiatu sztumskiego, a od 17 czerwca 1981 r. do 1988 r. kapelan zakładu Karnego w Kamieńsku. 25 maja 1981 r. odznaczony honorową kanonią Kapituły Kolegiackiej w Dobrym Mieście. 15 lipca 1988 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł 2 września 1997 r. w Górowie Iławieckim i tam 5 września 1997 r. pochowany przy kościele.

Biogram: ks. Andrzej Kopiczko, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1945-1992, część 2: Słownik, Olsztyn 2007

Dziękuję księdzu Andrzejowi Kopiczko za udostępnienie zdjęć i biogramu księdza Kazimierza Pacewicza.

Zbigniew Kaszlej