26 lutego 2017 r., w niedzielę poprzedzającą Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, uczciliśmy w Augustowie żołnierzy antykomunistycznego podziemia m.in. włączając się po raz trzeci w największy ogólnopolski bieg pamięci: Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Data święta – Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych nawiązuje do 1 marca 1951 r. Tego dnia w warszawskim więzieniu na Mokotowie wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Od 2011 r. jest to święto państwowe, honorujące żołnierzy polskiego podziemia antykomunistycznego, walczących o wolność – przeciwko sowietyzacji w latach 1944 – 1963.
W czasie całodniowych obchodów popularyzowaliśmy wiedzę o zbrojnym oporze na Augustowszczyźnie. Warto wiedzieć, że na naszym terenie ostatni partyzant został zastrzelony w obławie w listopadzie 1954 r. Staraliśmy się przypomnieć i upamiętnić tych, którzy musieli żyć „prawem wilka” walcząc z komunistycznym zniewoleniem i płacili za to cenę najwyższą.
Augustowskie uroczystości rozpoczęły się w Bazylice Mniejszej NSJ, gdzie mszę świętą w intencji Żołnierzy Wyklętych koncelebrował i homilię wygłosił ksiądz proboszcz Wojciech Jabłoński. Przybył Jarosław Zieliński – minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, poseł na Sejm RP. Obecne były władze samorządowe: Jarosław Szlaszyński – Starosta Augustowski, Katarzyna Beata Sturgulewska – Wicestarosta, Wojciech Walulik – Burmistrz Miasta Augustowa i Mirosław Karolczuk – zastępca Burmistrza Augustowa, ppłk Waldemar Siedlecki – Dowódca 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Przybyli Nadleśniczowie Nadleśnictw z terenu Puszczy Augustowskiej. Cieszył udział licznych pocztów sztandarowych, m.in.: 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, augustowskiego Oddziału Związku Sybiraków oraz szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z Augustowa.
Po mszy świętej kolumna uczestników uroczystości przeszła pod tzw. „Dom Turka”, prowadzona przez kompanię honorową 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Tam, w miejscu kaźni akowców, członków poakowskiego podziemia oraz osób ich wspierających, modlitwę za Wyklętych poprowadził ks. Wojciech Jabłoński. Po złożeniu wiązanek kwiatów i zapaleniu zniczy nastąpił przemarsz pod Pomnik Żołnierzy Polski Podziemnej, poległych na kresach II Rzeczypospolitej w walce z Sowietami w latach 1944-1954.
Tam uroczystość poprowadził Zbigniew Kaszlej, prezes augustowskiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Podkreślił, że zgromadziliśmy się w tym szczególnym miejscu, by złożyć hołd wszystkim Żołnierzom Wyklętym – Niezłomnym, którzy stanęli do walki w obronie wolności każdego człowieka i naszej Ojczyzny. W szczególny sposób nawiązał do tych, którzy do jesieni 1954 r. walczyli na naszej ziemi. Przywołał Żołnierzy Wyklętych ziemi augustowskiej i suwalskiej, których rodziny przybyły pod pomnik:
– Władysława Stefanowskiego ps. „Grom”,
– Jana Sadowskiego ps. „Blady”,
– Stanisława Siedleckiego ps. „Wierny”, „Klon”,
– Stanisława Orłowskiego ps. „Piorun”,
– Mariana Zawadę ps. „Bąk”.
Po wystąpieniu Jarosława Zielińskiego – ministra spraw wewnętrznych i administracji, posła na Sejm RP, por. Emilia Kimszal z 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego odczytała apel pamięci, po którym kompania honorowa 14 Suwalskiego Dywizjonu wykonała salwę honorową.
Uroczystości związane z Dniem Żołnierzy Wyklętych kontynuowane były przy augustowskim amfiteatrze zlokalizowanym nad jeziorem Necko, gdzie pracownicy CSiR oraz wolontariusze II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie od rana pracowali na rzecz perfekcyjnej organizacji biegu. Tak, jak i dzień wcześniej rozdawali uczestnikom pakiety startowe zawierające m.in. koszulkę z wizerunkiem jednego z Wyklętych. W spakowaniu pakietów pomogli uczniowie augustowskiego Zespołu Szkół Społecznych STO.
O godz. 12.00 rozpoczęły się biegi na dystansach: 1000 m dla gimnazjalistów, 1963 m oraz na dystansie 5000 m w kategorii open. Sygnałem do startu był wystrzał armaty każdorazowo ładowanej przez żołnierzy 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, występujących w mundurach z 1939 r.
Zwycięzcy biegów otrzymali okolicznościowe statuetki. Gratulujemy wygranym i wszystkim osobom, które uczestnicząc w biegu, oddały hołd Żołnierzom Wyklętym.
Augustów był jednym z 230 miast w Polsce, gdzie 26 lutego 2017 r. przeprowadzono „Tropem wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych”. Pomysłodawcą i organizatorem ogólnopolskim biegu była Fundacja Wolność i Demokracja, bieg w Augustowie zorganizowali: Burmistrz Miasta Augustowa, Starosta Augustowski, Klub Historyczny im. Armii Krajowej oraz Centrum Sportu i Rekreacji w Augustowie.
Bieganie staje się coraz popularniejsze, a bieg dla idei okazał się bardzo atrakcyjną propozycją dla wielu osób. Zainteresowanie biegiem w Augustowie było bardzo duże. Liczba zgłoszeń przekroczyła 300 uczestników, a tyle właśnie przepięknych pamiątkowych medali otrzymaliśmy od fundacji Wolność i Demokracja. Medal na zakończenie biegu otrzymał każdy zarejestrowany biegacz. W Augustowie biegali nie tylko mieszkańcy miasta i okolicy na czele z Wojciechem Walulikiem – Burmistrzem. Na starcie stanęli też biegacze m.in. z Wilna, Olecka, Gołdapi, Białegostoku, Suwałk, Sejn, Sokółki, Ełku, Warszawy. Atmosfera była doskonała, wielki żal, że pogoda sprawiła organizatorom ogromnego figla, mrożąc lodem trasy, świetnie przygotowane w przeddzień biegu. Organizacja uroczystości była jednak profesjonalna, więc zadowoleni uczestnicy wywieźli ze sobą dobry obraz naszego miasta. Szacujemy, że w wydarzeniu wzięło udział około 500 osób, bo biegaczom przyszły kibicować rodziny, znajomi i wszyscy zainteresowani patriotycznym przesłaniem biegu.
Biegom przy augustowskim amfiteatrze towarzyszyły dodatkowe przedsięwzięcia.
Ważnym akcentem obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych była wystawa „Niezłomni ziemi suwalsko-augustowskiej” przygotowana przez 14 Suwalski Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Partnerami projektu był Powiat Augustowski, Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie i Stowarzyszenie Miłośników Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny. Przy realizacji wystawy wykorzystane zostały materiały Danuty i Zbigniewa Kaszlejów.
Podczas trwania biegu pod amfiteatrem Zespół Szkół Społecznych STO przeprowadził akcję zawiązywania białych i czerwonych kokardek tworzących ostatecznie symbol Polski Podziemnej. Natomiast uczniowie II LO w Augustowie zorganizowali się w patrole, prowadzące akcję rozdawania materiałów promocyjnych o Żołnierzach Wyklętych oraz malowania twarzy narodowymi barwami. Sympatycznym akcentem, było rozdawanie uczestnikom uroczystości przepysznych ciast własnoręcznie wypieczonych przez wolontariuszy z II LO. V Augustowska Drużyna Harcerska „Enigma” zorganizowała sprzedaż biało-czerwonych zniczy, które uczestnicy wydarzenia mogli postawić w drodze powrotnej pod pomnikiem Żołnierzy Wyklętych.
Organizatorami augustowskich obchodów byli: Burmistrz Miasta Augustowa, Starosta Augustowski, Klub Historyczny im. Armii Krajowej oraz Centrum Sportu i Rekreacji w Augustowie, współorganizatorami: 14 Suwalski Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, II Liceum Ogólnokształcące w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie, Zespół Szkół Społecznych STO, Augustowskie Placówki Kultury.
Już po raz trzeci augustowski bieg wspierała Ochotnicza Straż Pożarna Augustów – Lipowiec, jak zawsze mogliśmy liczyć na pomoc augustowskiej policji.
Dziękujemy wszystkim uczestnikom i osobom zaangażowanym w organizację obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Augustowie.
Danuta i Zbigniew Kaszlejowie
fot. Wojciech kaszlej
