Okruchy Obławy Augustowskiej to cykl, w którym Sztabin kilkukrotnie już opisywaliśmy. Wracamy do tematu, ponieważ chcemy wykorzystać każde źródło mówiące o wydarzeniach z lipca 1945 r. Gdy Rosja odmawia udostępnienia pełnej listy ofiar i lokalizacji dołów śmierci, próbujemy z okruchów zbierać wiedzę o ofiarach sowieckiej zbrodni.
W Sztabinie Sowieci przetrzymywali i przesłuchiwali osoby zatrzymane do sprawdzenia w kilku miejscach. ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ
Wśród Ofiar Obławy Augustowskiej Stanisław Surkont nie jest postacią anonimową, informacji na jego temat można znaleźć dość dużo.
Na IPN-owskim portalu www.oblawaaugustowska.pl znajduje się fotografia Stanisława. Alicja Maciejowska w wydanej w 2010 r. książce „Przerwane życiorysy – Obława Augustowska, lipiec 1945 r.” zamieściła i zdjęcie i biogram Stanisława Surkonta, który zacytuję tu w całości: ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ
Suwalski historyk, Krzysztof Skłodowski na forum facebooka GRH Garnizon Suwałki zamieścił biogram Stefana Liszkowskiego ps. „Kaczor”, jednej z mniej znanych do tej pory Ofiar Obławy Augustowskiej.
Poniżej, za zgodą autora, przytaczamy biogram w całości.
LISZKOWSKI Stefan „Kaczor”, zapomniana ofiara Obławy Augustowskiej.
Poszukując informacji o członkach POW z Suwalszczyzny trafiamy również na informacje o wielu innych osobach nie związanych z działalnością niepodległościową w regionie w latach 1918-1919, ale które w różny sposób wpisały się w dzieje Suwalszczyzny. Wiele z nich udaje się odkryć na nowo. ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ
Portal www.listakrzystka.pl wspólnie z Fundacją Historyczną Lotnictwa Polskiego oraz Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie od lat zajmują się upamiętnieniem lotników, którzy w czasie II wojny światowej służyli w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Zestawiona została lista lotników, wśród których znalazło się co najmniej 40 osób pochodzących z Suwałk, Sejn i okolic.
Poniżej przedstawiamy żołnierzy-lotników oraz służb pomocniczych Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, urodzonych w powiecie suwalskim, a także w powiecie sejneńskim. Informacje z Listy Krzystka uzupełnione zostały o wiadomości zamieszczone na portalu www.niebieskaeskadra.pl i informacje własne.
Ryngraf to inaczej kaplerz, jak czytamy w „Encyklopedii staropolskiej” Zygmunta Glogera. Była to blacha na piersi, służąca kiedyś ku obronie, zwykle mosiężna, pozłacana, malowana, owalna, kształtem zbliżona do tarczy. Często występował na niej wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej oraz orzeł jako godło Polski.
Z czasem ryngraf przyjął mniejsze rozmiary i stał się symbolem zasług wojennych. Tego rodzaju ryngraf otrzymał w 1935 r. starszy wachmistrz Bolesław Kruszewski, najstarszy stażem w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, za dwudziestoletnią nienaganną służbę.
Dalsze dzieje tej pamiątki są ciekawe i znane do pewnego stopnia w rodzinie. Bolesław Kruszewski wraz z synem Januszem brał udział w kampanii wrześniowej, walczył w obronie Grodna, w bitwie pod Kodziowcami i znaleźli się w obozie dla internowanych na Litwie. Obaj zdołali uciec do Wilna, gdzie spotkali znajomych, którzy pomogli im w trudnej sytuacji, a także poradzili, żeby dokumenty, odznaczenia oraz ryngraf zamurować w skrytce, w niewielkiej piwnicy. Jeszcze przed śmiercią ojca syn obiecał, że tam dotrze, wszystko odnajdzie i przechowa. Kiedy po latach znalazł się w Wilnie, bez trudu trafił do znanego miejsca, ale okazało się, że skrytka jest pusta i rozbita. Ślad po ryngrafie zaginął.
Na początku lat 90-tych można było przeczytać w prasie wzmiankę, że w kościele Św. Anny w warszawie otwarto wystawę, poświęconą Krechowiakom, a najwięcej pamiątek zgromadzono po Bolesławie Kruszewskim.
Jego syn Janusz dotarł do warszawy, ale wspomniana wystawa została już zamknięta. Dowiedział się jedynie od księdza, eksponowane zbiory pochodziły od p. Ciborowskiego z podwarszawskiej miejscowości. Janusz Kruszewski udał się na spotkanie z p. Ciborowskim mówił o swoich zainteresowaniach dziejami 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, zaczął oglądać zebraną kolekcję, a kiedy zobaczył pamiątki po ojcu, wyjął swój dowód osobisty, przedstawił się i wyraził prośbę, że chce je odkupić, przede wszystkim ryngraf. Pan Ciborowski jako wytrawny zbieracz nie zgodził się na żadną transakcję, powiedział tylko, że eksponaty kupił w Desie, dużo zapłacił, co można jeszcze sprawdzić. Janusz K. był w Desie, gdzie potwierdziła się relacja p. Ciborowskiego, a przy okazji dowiedział się, że zbiory po jego ojcu sprzedała jakaś pani, podająca się za córkę Bolesława Kruszewskiego (a przecież on córki nie miał).
Po latach dotarła wiadomość, że p. Ciborowski nie żyje, a jego syn poważną część zbiorów przekazał do Belwederu. I nagle jesienią 2008 r. ryngraf pojawił się na aukcji internetowej. Zrządzeniem losu powrócił do Augustowa, gdyż nabył go jeden z mieszkańców naszego miasta. Dzisiaj w posiadaniu rodziny Kruszewskich.
Na podstawie m.in. relacji p. Krystyny Świerkowskiej napisała Janina Pietrzakowa.
Portal www.listakrzystka.pl wspólnie z Fundacją Historyczną Lotnictwa Polskiego oraz Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie od lat zajmują się upamiętnieniem lotników, którzy w czasie II wojny światowej służyli w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Zestawiona została lista lotników, wśród których znalazło się co najmniej 39 osób pochodzących z Augustowa lub okolic.
Poniżej przedstawiamy żołnierzy-lotników Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, urodzonych w powiecie augustowskim. Informacje z Listy Krzystka uzupełnione zostały o wiadomości zamieszczone na portalu www.niebieskaeskadra.pl i informacje własne.
ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ
Pobiegnij „Tropem wilczym” w hołdzie Żołnierzom Wyklętym w Augustowie.
Ze względu na pandemię termin biegu został w tym roku przesunięty. Dotąd był organizowany w niedzielę najbliższą 1 marca – Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
W tym roku bieg odbędzie się 15 sierpnia. W 101. rocznicę bitwy warszawskiej, w dniu święta Wojska Polskiego, oddamy hołd Niezłomnym Żołnierzom Rzeczypospolitej.
Oni – pozostając wierni przysiędze – walczyli o Niepodległą, przeciwko sowieckiemu zniewoleniu.
Start biegu 15 sierpnia 2021 r. o godz. 10.30 w augustowskiej dzielnicy Lipowiec, ul. Turystyczna, pierwszy punkt Szlaku Orła Białego.
Parkingi dla uczestników wzdłuż ul. Turystycznej. Możliwy jest też dojazd komunikacją miejską (bezpłatną).
Inny termin i nowa trasa (patrz mapka poniżej), ale idea biegu pamięci ta sama. Zapraszamy!
https://dostartu.pl/bieg-tropem-wilczym-pamieci-zo-nierzy-wykletych-v6034
ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ
Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r. (część 2):
obchody w Augustowie, 12 lipca 2021 r.
Prezentujemy fotoreportaż Wojciecha Kaszleja zawierający chronologicznie zestawione zdjęcia z popołudniowej części augustowskich uroczystości w hołdzie Ofiarom Obławy Augustowskiej.
Fotografie z oficjalnego otwarcia obchodów na Rynku Zygmunta Augusta oraz z gry „Śladami Obławy Augustowskiej” zamieściliśmy we wcześniejszym wpisie:
http://akklub.pl/aktualnosci/fotoreportaz-z-obchodow-dnia-pamieci-ofiar-oblawy-augustowskiej-augustow-12-07-2021-r-cz-1/
Zapraszamy do obejrzenia fotografii – byłaś, byłeś – znajdź się na zdjęciu!
Nie było Cię – obejrzyj, jak oddaliśmy hołd Ofiarom Obławy Augustowskiej.
Fotoreportaż zawiera chronologicznie ułożone zdjęcia z pierwszej części augustowskich obchodów Dnia Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej – cdn.
Przed oficjalnym otwarciem
Przestrzeń w centrum miasta zagospodarowała wystawa plenerowa IPN prezentująca elementarną wiedzę o sowieckiej zbrodni na Polakach sprzed 76 lat oraz stoiska z publikacjami, grami historycznymi i gadżetami promocyjnymi.
O takie uatrakcyjnienie obchodów i prezentację swej działalności zadbały następujące instytucje i stowarzyszenia: Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Pileckiego, Federacja Patriotyczna, Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie.
Uroczyste otwarcie obchodów oraz gra mobilna „Śladami Obławy Augustowskiej”
Uroczystości rozpoczęliśmy śpiewająco dzięki Augustowskiemu Teatrowi Piosenki.
Po wprowadzeniu historycznym glos zabrali goście, następnie gospodarze terenu.
Część oficjalną zakończyliśmy zaproszeniem na start uczestników gry terenowej „Śladami Obławy Augustowskiej”.
Celem gry było poznanie miejsc w Augustowie, które są związane z pacyfikacją z lipca 1945 r.
Drużyny docierały do nich prowadzone przez aplikację mobilną i w każdym miejscu czekały niespodzianki, mini-rekonstrukcje, materiały filmowe, interaktywne zadania, strzelnica, opatrywanie ran.
Wierzymy, że młodzież, dzięki grze, popatrzy na znane im miejsca w Augustowie inaczej, że będą umieli je powiązać z wiedzą o dramacie z lipca 1945 r., który tu rozgrywał się.
Działo się – zobaczcie sami! Wystarczy kliknąć na pierwsze zdjęcie i dać się prowadzić strzałkami 🙂
Ciąg dalszy relacji nastąpi…
Danuta Kaszlej
76. rocznica Obławy Augustowskiej – 12 lipca 2021 r. – będzie miała w Augustowie wyjątkowy charakter. Instytut Pileckiego zakupił tzw. Dom Turka – augustowską siedzibę NKWD i PUBP, co daje nareszcie nadzieję na godne upamiętnienie Ofiar Obławy Augustowskiej.
Przyjdź, by upomnieć się o Ofiary największej sowieckiej zbrodni na Polakach po II wojnie światowej.
Więcej informacji o pacyfikacji z lipca 1945 r., wymierzonej w polskich patriotów – mieszkańców ziemi augustowskiej, sejneńskiej, sokólskiej, suwalskiej oraz terenów dzisiejszej Litwy i Białorusi znajdziesz tutaj:
Danuta Kaszlej, Zbigniew Kaszlej, Obława Augustowska. Pamiętam.
W poniedziałek, 12 lipca 2021 r., w Dniu Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej – w 76. rocznicę sowieckiej zbrodni – zapraszamy do wspólnego wyrażenia w Augustowie naszej pamięci o zamordowanych i poległych. 
12 lipca br., w samo południe – o godz. 12.00, zapraszamy serdecznie na Rynek Zygmunta Augusta.
Każdy znajdzie tam coś interesującego. Na rynku, w centrum Augustowa, rozlokują stoiska z grami, pamiątkowymi gadżetami oraz z publikacjami: Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Pileckiego, Federacja Patriotyczna, Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie.
Wiele osób będzie starało się, by uatrakcyjnić obchody – przyjdź i sprawdź.
Oficjalne otwarcie uroczystości, z akcentem muzycznym przygotowanym przez Augustowskie Placówki Kultury, uatrakcyjni wystawa plenerowa poświęcona Obławie Augustowskiej autorstwa Oddziału IPN w Białymstoku.
Na telebimie obejrzeć będzie można materiały filmowe o Obławie Augustowskiej. Zapraszamy też na poszukiwanie w Augustowie miejsc związanych z sowiecką zbrodnią dokonaną na naszych przodkach.
Tego jeszcze nie było!
Ze smartfonem w dłoni i darmową aplikacją mobilną na nim, zgłoszone drużyny będą odkrywać rzeczywistość sprzed 76. lat.
Rozpoczynając grę na Rynku Zygmunta Augusta, jej uczestnicy przejdą przez kilka punktów związanych z lipcową obławą.
Będą zagadki i wiele ciekawych, zróżnicowanych zadań, między innymi z elementami rekonstrukcji historycznych, sprawdzeniem swej celności na strzelnicy – pod czujnym okiem instruktorów z Hufca Augustów ZHP – będzie się działo!
A po powrocie na rynek wszyscy odbiorą upominki i nagrody.
Organizatorem gry jest Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie, współorganizatorami: Oddział IPN w Białymstoku, ZHP Hufiec Augustów.
Danuta Kaszlej opracowała scenariusz na bazie różnorodnych źródeł, w tym nagrań video i opracowań autorstwa Danuty i Zbigniewa Kaszlejów. Scenariusz został przedyskutowany w gronie współorganizatorów i tak powstała trasa „Śladami Obławy Augustowskiej”, którą zamierzamy powtarzać i rozwijać w kolejnych latach.
Dzięki uprzejmości Dyrektora Oddziału IPN w Białymstoku, zaangażowaniu Naczelnik
i pracowników OBEP w Białymstoku, wykorzystamy w naszej grze miejskiej aplikację mobilną Action Track.
W intencji Ofiar Obławy Augustowskiej i Ich Rodzin pomodlimy się w 12 lipca o godz. 18.00 w Bazylice Mniejszej Najświętszego Serca Jezusowego w Augustowie.
Pamięć wyrazimy też składając kwiaty o godz. 17.30 przed tzw. Domem Turka, gdzie w lipcu 1945 r. więziono zatrzymanych oraz w bazylice pod tablicą upamiętniającą Ofiary Obławy Augustowskiej .
Po zakończeniu mszy św., o godz. 19.00, zachęcamy do udziału w V publicznym odczytaniu nazwisk naszych przodków, zamordowanych przez Sowietów w lipcu 1945 r.: Przywróćmy Im imiona i twarze.
Ta idea zawołania każdego po imieniu, jak wyraził to Zbigniew Herbert, zgromadziła – cztery lata temu w centrum naszego miasta, na Rynku Zygmunta Augusta, a w ostatnich trzech latach w bazylice – bardzo wielu mieszkańców Augustowa i regionu oraz turystów.
Imiona i nazwiska Ofiar Obławy Augustowskiej odczytywali wtedy członkowie ich rodzin, osoby z pokolenia jeszcze pamiętającego dramatyczny lipiec 1945 r. Byli wśród nich AK-owcy, ale i również ludzie młodzi, harcerze, dzieci – bo pamięć trzeba przenieść na następne pokolenia. Na nie spada obowiązek wyjaśnienia zbrodni sprzed 76 lat.
12 lipca br., w 76. rocznicę pacyfikacji, powtórzmy na Rynku Zygmunta Augusta ten nasz augustowski, oddolny apel pomordowanych i poległych w Obławie Augustowskiej.
Wyczytamy nazwiska i wyświetlimy te zdjęcia Ofiar, które posiadamy w zbiorach.
Każdy będzie mógł podejść do mikrofonu i odczytać z przygotowanej listy nazwiska ofiar. Znamieniem tego roku jest prośba o zachowanie bezpieczeństwa uczestników: pamiętajcie Państwo o obowiązujących rygorach sanitarnych.
Po zakończeniu apelu pamięci, w ramach cieszącego się uznaniem cyklu Camerata Augustoviana, wykładowcy i uczestnicy IX Warsztatów Wiolonczelowych zapraszają na koncert wiolonczelowy.
Niesamowite występy wiolonczelistów stały się już piękną tradycją augustowskich obchodów rocznicy Obławy Augustowskiej – sowieckiej zbrodni, według prawa, nie ulegającej przedawnieniu.
Oddajmy wspólnie hołd Ofiarom Obławy Augustowskiej.
Zabierzmy ze sobą rodzinę, przyjaciół, znajomych.
Niech świadomość konieczności wyjaśnienia zbrodni przejmują młodzi. Jest to bardzo ważne ponieważ nie mamy nadziei, że nastąpi szybko.
Trauma rodzin dotkniętych lipcową obławą wciąż trwa i zobowiązuje nas do upominanie się o poznanie losu Ich bliskich.
Odnalezienie dołów śmierci, zamordowanych 76 lat temu, pozostaje zadaniem koniecznym do wykonania, bo – jak napominał Z. Herbert:
” jesteśmy mimo wszystko stróżami naszych braci
(…) musimy zatem wiedzieć
policzyć dokładnie
zawołać po imieniu
opatrzyć na drogę”.
Masowa zbrodnia ma indywidualne twarze, więc Przywróćmy Im twarze i imiona! Gdzie?
Na Rynku Zygmunta Augusta w Augustowie.
Kiedy?
12 lipca 2021 r., o godzinie 19.00.
Będziesz?
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku
Instytut Pileckiego w Warszawie
Federacja Patriotyczna
Starosta Powiatu Augustowskiego
Burmistrz Miasta Augustowa
Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie
Augustowskie Placówki Kultury
Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej koło w Augustowie
Związek Harcerstwa Polskiego Hufiec Augustów
Parafia Najświętszego Serca Jezusowego w Augustowie
W imieniu organizatorów i współorganizatorów
Danuta Kaszlej
Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie.
