Składanie wiązanek pod „Domem Turka” oraz podczas uroczystości pod pomnikiem Żołnierzy Polski Podziemnej, poległych na kresach II Rzeczypospolitej w walce z Sowietami w latach 1944-1954.
[Not a valid template]26 lutego 2017 r., w niedzielę poprzedzającą Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, uczciliśmy w Augustowie żołnierzy antykomunistycznego podziemia m.in. włączając się po raz trzeci w największy ogólnopolski bieg pamięci: Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Data święta – Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych nawiązuje do 1 marca 1951 r. Tego dnia w warszawskim więzieniu na Mokotowie wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Od 2011 r. jest to święto państwowe, honorujące żołnierzy polskiego podziemia antykomunistycznego, walczących o wolność – przeciwko sowietyzacji w latach 1944 – 1963.
W czasie całodniowych obchodów popularyzowaliśmy wiedzę o zbrojnym oporze na Augustowszczyźnie. Warto wiedzieć, że na naszym terenie ostatni partyzant został zastrzelony w obławie w listopadzie 1954 r. Staraliśmy się przypomnieć i upamiętnić tych, którzy musieli żyć „prawem wilka” walcząc z komunistycznym zniewoleniem i płacili za to cenę najwyższą.
Augustowskie uroczystości rozpoczęły się w Bazylice Mniejszej NSJ, gdzie mszę świętą w intencji Żołnierzy Wyklętych koncelebrował i homilię wygłosił ksiądz proboszcz Wojciech Jabłoński. Przybył Jarosław Zieliński – minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, poseł na Sejm RP. Obecne były władze samorządowe: Jarosław Szlaszyński – Starosta Augustowski, Katarzyna Beata Sturgulewska – Wicestarosta, Wojciech Walulik – Burmistrz Miasta Augustowa i Mirosław Karolczuk – zastępca Burmistrza Augustowa, ppłk Waldemar Siedlecki – Dowódca 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Przybyli Nadleśniczowie Nadleśnictw z terenu Puszczy Augustowskiej. Cieszył udział licznych pocztów sztandarowych, m.in.: 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, augustowskiego Oddziału Związku Sybiraków oraz szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z Augustowa.
Po mszy świętej kolumna uczestników uroczystości przeszła pod tzw. „Dom Turka”, prowadzona przez kompanię honorową 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Tam, w miejscu kaźni akowców, członków poakowskiego podziemia oraz osób ich wspierających, modlitwę za Wyklętych poprowadził ks. Wojciech Jabłoński. Po złożeniu wiązanek kwiatów i zapaleniu zniczy nastąpił przemarsz pod Pomnik Żołnierzy Polski Podziemnej, poległych na kresach II Rzeczypospolitej w walce z Sowietami w latach 1944-1954.
Tam uroczystość poprowadził Zbigniew Kaszlej, prezes augustowskiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Podkreślił, że zgromadziliśmy się w tym szczególnym miejscu, by złożyć hołd wszystkim Żołnierzom Wyklętym – Niezłomnym, którzy stanęli do walki w obronie wolności każdego człowieka i naszej Ojczyzny. W szczególny sposób nawiązał do tych, którzy do jesieni 1954 r. walczyli na naszej ziemi. Przywołał Żołnierzy Wyklętych ziemi augustowskiej i suwalskiej, których rodziny przybyły pod pomnik:
– Władysława Stefanowskiego ps. „Grom”,
– Jana Sadowskiego ps. „Blady”,
– Stanisława Siedleckiego ps. „Wierny”, „Klon”,
– Stanisława Orłowskiego ps. „Piorun”,
– Mariana Zawadę ps. „Bąk”.
Po wystąpieniu Jarosława Zielińskiego – ministra spraw wewnętrznych i administracji, posła na Sejm RP, por. Emilia Kimszal z 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego odczytała apel pamięci, po którym kompania honorowa 14 Suwalskiego Dywizjonu wykonała salwę honorową.
Uroczystości związane z Dniem Żołnierzy Wyklętych kontynuowane były przy augustowskim amfiteatrze zlokalizowanym nad jeziorem Necko, gdzie pracownicy CSiR oraz wolontariusze II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie od rana pracowali na rzecz perfekcyjnej organizacji biegu. Tak, jak i dzień wcześniej rozdawali uczestnikom pakiety startowe zawierające m.in. koszulkę z wizerunkiem jednego z Wyklętych. W spakowaniu pakietów pomogli uczniowie augustowskiego Zespołu Szkół Społecznych STO.
O godz. 12.00 rozpoczęły się biegi na dystansach: 1000 m dla gimnazjalistów, 1963 m oraz na dystansie 5000 m w kategorii open. Sygnałem do startu był wystrzał armaty każdorazowo ładowanej przez żołnierzy 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, występujących w mundurach z 1939 r.
Zwycięzcy biegów otrzymali okolicznościowe statuetki. Gratulujemy wygranym i wszystkim osobom, które uczestnicząc w biegu, oddały hołd Żołnierzom Wyklętym.
Augustów był jednym z 230 miast w Polsce, gdzie 26 lutego 2017 r. przeprowadzono „Tropem wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych”. Pomysłodawcą i organizatorem ogólnopolskim biegu była Fundacja Wolność i Demokracja, bieg w Augustowie zorganizowali: Burmistrz Miasta Augustowa, Starosta Augustowski, Klub Historyczny im. Armii Krajowej oraz Centrum Sportu i Rekreacji w Augustowie.
Bieganie staje się coraz popularniejsze, a bieg dla idei okazał się bardzo atrakcyjną propozycją dla wielu osób. Zainteresowanie biegiem w Augustowie było bardzo duże. Liczba zgłoszeń przekroczyła 300 uczestników, a tyle właśnie przepięknych pamiątkowych medali otrzymaliśmy od fundacji Wolność i Demokracja. Medal na zakończenie biegu otrzymał każdy zarejestrowany biegacz. W Augustowie biegali nie tylko mieszkańcy miasta i okolicy na czele z Wojciechem Walulikiem – Burmistrzem. Na starcie stanęli też biegacze m.in. z Wilna, Olecka, Gołdapi, Białegostoku, Suwałk, Sejn, Sokółki, Ełku, Warszawy. Atmosfera była doskonała, wielki żal, że pogoda sprawiła organizatorom ogromnego figla, mrożąc lodem trasy, świetnie przygotowane w przeddzień biegu. Organizacja uroczystości była jednak profesjonalna, więc zadowoleni uczestnicy wywieźli ze sobą dobry obraz naszego miasta. Szacujemy, że w wydarzeniu wzięło udział około 500 osób, bo biegaczom przyszły kibicować rodziny, znajomi i wszyscy zainteresowani patriotycznym przesłaniem biegu.
Biegom przy augustowskim amfiteatrze towarzyszyły dodatkowe przedsięwzięcia.
Ważnym akcentem obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych była wystawa „Niezłomni ziemi suwalsko-augustowskiej” przygotowana przez 14 Suwalski Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Partnerami projektu był Powiat Augustowski, Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie i Stowarzyszenie Miłośników Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny. Przy realizacji wystawy wykorzystane zostały materiały Danuty i Zbigniewa Kaszlejów.
Podczas trwania biegu pod amfiteatrem Zespół Szkół Społecznych STO przeprowadził akcję zawiązywania białych i czerwonych kokardek tworzących ostatecznie symbol Polski Podziemnej. Natomiast uczniowie II LO w Augustowie zorganizowali się w patrole, prowadzące akcję rozdawania materiałów promocyjnych o Żołnierzach Wyklętych oraz malowania twarzy narodowymi barwami. Sympatycznym akcentem, było rozdawanie uczestnikom uroczystości przepysznych ciast własnoręcznie wypieczonych przez wolontariuszy z II LO. V Augustowska Drużyna Harcerska „Enigma” zorganizowała sprzedaż biało-czerwonych zniczy, które uczestnicy wydarzenia mogli postawić w drodze powrotnej pod pomnikiem Żołnierzy Wyklętych.
Organizatorami augustowskich obchodów byli: Burmistrz Miasta Augustowa, Starosta Augustowski, Klub Historyczny im. Armii Krajowej oraz Centrum Sportu i Rekreacji w Augustowie, współorganizatorami: 14 Suwalski Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, II Liceum Ogólnokształcące w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie, Zespół Szkół Społecznych STO, Augustowskie Placówki Kultury.
Już po raz trzeci augustowski bieg wspierała Ochotnicza Straż Pożarna Augustów – Lipowiec, jak zawsze mogliśmy liczyć na pomoc augustowskiej policji.
Dziękujemy wszystkim uczestnikom i osobom zaangażowanym w organizację obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Augustowie.
Danuta i Zbigniew Kaszlejowie
fot. Wojciech kaszlej
Jeśli zarejestrowałaś/eś się na „Tropem wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych” w Augustowie – przyjdź w sobotę 25 lutego 2017 r., między godziną 12.00 a 18.00, na miejską pływalnię (ul. Sucharskiego) po odbiór pakietu uczestnika biegu (w pakiecie będzie też numer startowy).
Wolontariusze z augustowskiego II LO będą wydawać pakiety po okazaniu dokumentu tożsamości i podpisaniu zgłoszenia na bieg. Możesz tu pobrać i wypełnić zgłoszenie na bieg (wymagane od każdego uczestnika). Osoby niepełnoletnie prosimy, by koniecznie przyszły z podpisanym przez rodzica oświadczeniem zgody na udział w biegu – formularz do pobrania.
zgłoszenie oświadczenie „Tropem wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych
oświadczenie rodzica Bieg Tropem Wilczym
Zabierz rodzinę, zaproś znajomych do kibicowania (na nich też czekają niespodzianki) i do zobaczenia w samo południe w niedzielę – 26 lutego br. przy amfiteatrze na ul. Zarzecze (nad jeziorem Necko).
Ważne!
Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych poprzedzi msza święta w Ich intencji w augustowskiej bazylice NSJ o godz. 9.15. Po niej przemaszerujemy wraz z żołnierzami 14 Suwalskiego Dywizjonu WP pod „Dom Turka” – miejsce kaźni członków antykomunistycznego podziemia a następnie, ulicą Mostową, pod pomnik Żołnierzy Wyklętych poległych na kresach II RP w latach 1944-54.
Dołącz do nas – oddajmy wspólnie hołd Żołnierzom Wyklętym walczącym o wolność, przeciw komunistycznemu zniewoleniu.
Zapraszamy w imieniu wszystkich organizatorów i współorganizatorów na obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Augustowie – 26 lutego 2017 r. (niedziela).
Modlitwa, pamięć, wysiłek fizyczny w hołdzie Niezłomnym.
Dzięki młodym wolontariuszom i partnerom wydarzenia nikt nie będzie się nudził – każdy znajdzie coś dla siebie :).
Elementem oprawy biegu będzie m.in. wystawa „Niezłomni Suwalszczyzny”. Wszystkiego nie ujawnimy, ale jeśli nie możesz biec – przyjdź kibicować biegnącym.
Oddajmy wspólnie hołd Żołnierzom Wyklętym – Niezłomnym, którzy na naszej ziemi trwali do jesieni 1954 r.
Informacje o „Tropem wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych” w Augustowie i regulamin biegu:
http://akklub.pl/aktualnosci/pobiegnij-tropem-wilczym-w-augustowie/
Listy startowe zarejestrowanych dotąd uczestników:
http://tropemwilczym.pl/bieg/augustow/
Rejestracja i opłata 20 zł za bieg (dla gimnazjalistów bieg jest za darmo) do 20 lutego 2017 r. tutaj: http://tropemwilczym.pl/bieg/augustow/zapisy/
Po 20 lutego 2017 r. rejestracja tylko w biurze zawodów w dniu biegu do wyczerpania pakietów startowych i opłacie 40 zł.
14 lutego 2017 r., w 75. rocznicę przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową, zapaliliśmy znicze na grobach żołnierzy Armii Krajowej oraz pod pomnikiem upamiętniającym Akowców na augustowskim cmentarzu.
Cześć Ich pamięci!
Danuta i Zbigniew Kaszlejowie
W piątek 10 lutego 2017 r. , w 77. rocznicę pierwszej sowieckiej deportacji Polaków na Wschód, w Miejskim Domu Kultury w Augustowie miała miejsce promocja pierwszego audiobooka wydanego przez Oddział IPN w Białymstoku „Tylko te listy po nich pozostały… Korespondencja z zesłania Eugenii i Władysława Simsonów”, zawierającego kilkadziesiąt listów rodziny Eugeniusza Simsona z zesłania do posiołka Gramatucha. Audiobook został nagrany w Polskim Radiu Olsztyn na zlecenie białostockiego Oddziału IPN na podstawie książki „Tylko te listy pozostały…” wydanej przez Oddział IPN w Białymstoku w 2011 r. Spotkanie poprowadził Jarosław Wasilewski, o kulisach nagrania audiobooka opowiedzieli Tomasz Piotrowski i Krzysztof Jodczyk z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Białymstoku.
Wiedzę o Obławie Augustowskiej warto budować nawet z okruchów. W numerze „Naszego Sztabińskiego Domu” ze stycznia 2017 r. [nr 1(226)] Józef Matyskieła zamieścił artykuł „Historia zapisana w starej fotografii” okraszony pochodzącą z przełomu lat dwudziestych i trzydziestych XX w. fotografią. Jest ona cenna dla historyków zajmujących się dziejami Obławy Augustowskiej i jej Ofiarami, gdyż na grupowym zdjęciu, wśród żołnierzy 41 Suwalskiego Pułku Piechoty, znajduje się Stanisław Matyskieła. Jest on Ofiarą Obławy Augustowskiej, jednym z 16 mężczyzn ujętych przez sowietów na wiejskim zebraniu w Jaziewie w lipcu 1945 r.
Oto artykuł Józefa Matyskieły z „Naszego Sztabińskiego Domu”:
„HISTORIA ZAPISANA W STAREJ FOTOGRAFII
Po wielu miesiącach zmagań z substancją budowlaną oraz tymi, którzy mniej lub bardziej udolnie dokonują jej przeobrażenia, miałem wreszcie kilka chwil aby na nowo odnaleźć się w tym, czego nie muszę, a bardzo chcę. Wszystko jest jednak po coś. Opłacił się wysiłek całej rodziny. Najogólniej mówiąc – finis opus coronat. Do tego jeszcze cała ta przewalanka zaowocowała cennym znaleziskiem w postaci poszukiwanej przeze mnie od lat fotografii stryja Stanisława urodzonego w 1909 roku. Jakież było moje zdumienie, gdy spośród gruzów wyłonił się niewielki, pożółkły i sponiewierany przez czas i okoliczności kartonik – połówka zdjęcia. To musi być jakiś znak – pomyślałem. Po chwili miałem w ręku drugą jego część. Nie miałem już wątpliwości, że to właściwie cud. Prawie pól wieku minęło od chwili, gdy oglądałem je po raz ostatni. Stryja Stasia zabrali ruscy w czasie obławy w lipcu 1945 roku. Jedną z niewielu pamiątek po nim była właśnie ta fotografia, przedstawiająca dwunastu (drużyna) młodych piechurów w pełnym uzbrojeniu (m.in. rkm Browning wz. 28) na zajęciach poligonowych w 41 pp w Suwałkach na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych minionego stulecia (Stanisław Matyskieła pierwszy od lewej w dolnym rzędzie). Ilu z nich przeżyło wojnę? Ilu złożyło w ofierze swoje młode życie we wrześniu 1939 roku walcząc z niemieckim najeźdźcą lub tak jak stryj i piętnastu jego kolegów z Jaziewa – poniosło śmierć z sowieckiej ręki już po wojnie? Da Bóg, że tak jak dwie połówki tej fotografii, odnajdą się kiedyś doły śmierci – miejsce ich dotychczasowego spoczynku, a my będziemy mogli spełnić swój obowiązek, by godnie, po katolicku ich pochować”. Autor: Józef Matyskieła
Fotografia, dotknięta „zębem czasu”, jest rzeczywiście złej jakości. Publikuje ją poniżej „przepracowaną” w programie graficznym przez Wojciecha Kaszleja.
Kim był Stanisław Matyskieła – bohater tej fotografii? 
W spisie opublikowanym w zbiorze „Obława Augustowska – lipiec 1945 r. Wybór źródeł”, wydanym przez białostocki Oddział IPN w 2010 r., jest ujęty Stanisław Matyskieła, jako mieszkaniec Jaziewa, ur. w 1909 r. a zatrzymany 13 lipca 1945 r.
„Lista osób zamordowanych podczas „Obławy Augustowskiej” udostępniona przez Instytut Pamięci Narodowej Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku, na portalu http://oblawaaugustowska.pl/ zawiera uszczegółowienie biogramu Stanisława Matyskieły:
Matyskieła Stanisław – syn Antoniego i Feliksy, urodzony 17.10.1909 r. w Jaziewie, zamieszkały we wsi Jaziewo.
Na tym portalu można znaleźć także fotografię Stanisława Matyskieły:
Alicja Maciejowska w publikacji „Przerwane życiorysy – Obława Augustowska, lipiec 1945 r.”, wydanej w 2010 r. przez białostocki oddział IPN, przedstawiła spisany na podstawie rozmów z rodziną biogram Stanisława Matyskieły z Jaziewa. Przytaczam go w całości:
ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ
26 lutego 2017 r. zapraszamy augustowian i wszystkich chętnych do uczczenia Żołnierzy Niezłomnych – Wyklętych poprzez udział w biegu „Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych” oraz w wydarzeniach towarzyszących.
Organizatorem ogólnopolskim jest Fundacja Wolność i Demokracja, a lokalnymi: Urząd Miasta Augustowa, Powiat Augustowski, Centrum Sportu i Rekreacji w Augustowie oraz Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie.
Bieg organizujemy już po raz trzeci – zapraszamy do obejrzenia zdjęć, bo one najlepiej przypomną wspaniałą atmosferę tego wydarzenia:
zdjęcia z 2015 r fotoreportaż 2015 r.
zdjęcia z 2016 r. fotoreportaż 2016 r.
Pobiec w hołdzie Niezłomnym – Wyklętym można na trzech dystansach: 1000 m (dla uczniów gimnazjów), 5000 m oraz 1963 m. Ostatni dystans symbolizuje datę zastrzelenia w czasie obławy Józefa Franczaka „Lalka”, ostatniego z Wyklętych.
Warunkiem uczestnictwa w biegach jest dokonanie prawidłowej rejestracji na stronie http://tropemwilczym.pl/bieg/augustow/ oraz wniesienie opłaty w wysokości 20,00 zł przy rejestracji lub 40,00 zł w dniu zawodów w biurze zawodów.
Bieg dla gimnazjalistów jest bezpłatny.
Każdy uczestnik zakwalifikowany do biegów/marszu otrzymuje pakiet startowy a w nim: numer startowy, pamiątkową koszulkę, materiały o Żołnierzach Wyklętych, ciepły posiłek oraz – po zakończeniu biegu – medal pamiątkowy.
Wszystkie szczegóły w regulaminie biegu: Regulamin „Tropem wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych” w Augustowie
Jeśli nie chcesz lub nie możesz biegać – przyjdź, by kibicować i zyskać informacje o żołnierzach polskiego podziemia antykomunistycznego walczących o wolność w latach 1944 – 1963 w obrębie przedwojennych granic RP. Na ziemi augustowsko – suwalskiej toczyli tę walkę do jesieni 1954 r.
O pełnym programie obchodów w Augustowie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych będziemy informować w kolejnych wpisach.
Dołącz do nas – oddajmy wspólnie hołd Żołnierzom Niezłomnym – Wyklętym!
fot. Wojciech Kaszlej
Wiedzę o Obławie Augustowskiej warto budować nawet z okruchów. Kierując się przekonaniem, że warto upubliczniać każde źródło historyczne, które przywraca naszej pamięci ofiary sowieckiej zbrodni z lipca 1945 r., chcę pójść tropem dokumentu opublikowanego w latach 90. XX wieku na łamach „Przeglądu Augustowskiego” przez Andrzeja Makowskiego.
Historyk ten, zbierając materiały do wydanego w 1997 opracowania „Dzieje Augustowa od założenia miasta do 1945 r.”, przeprowadził kwerendę zasobów archiwalnych augustowskiej parafii pw. Najświętszego Serca Jezusowego.
Przeszukując księgi parafialne Andrzej Makowski natrafił na dokument z 30 stycznia 1953 r., który jest interesujący dla badaczy Obławy Augustowskiej i jednocześnie wiele mówi o rzeczywistości lat pięćdziesiątych XX wieku.
Proboszcz augustowskiej parafii ks. Eugeniusz Grodzki spisał, złożone pod przysięgą, zeznanie Czesława Narolewskiego dotyczące ofiar sowieckiej pacyfikacji z lipca 1945 r.
O Obławie Augustowskiej nie można było wtedy mówić, ksiądz był jednak gwarantem, że wiedza przekazana w taki sposób nie narazi informatora a przetrwa dla potomności.
Po latach warto powrócić do znalezionych w archiwum parafii zapisów. Oto skan dokumentu, by ułatwić jego odbiór, pod skanem zamieszczam przepisaną treść, z korektą jedynie literówek:
„Dnia 30 stycznia 1953 r. stawił się w kancelarii parafialnej w Augustowie Czesław Narolewski i po złożeniu następującej przysięgi: „Przysięgam panu Bogu Wszechmogącemu, w Trójcy św. jedynemu, że w sprawie Stanisława Dziądziaka zeznam całkowitą znaną mi prawdę i tylko prawdę. Tak przysięgam. Tak mi dopomóż Bóg!”
(podpis Narolewskiego Czesława)
zeznał co następuje: ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ