27 września 2020 | Danuta Kaszlej
Augustowscy AK-owcy docenieni
 

Augustowscy AK-owcy zostali docenieni przez Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Zarząd Powiatu Augustowskiego. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Koło w Augustowie uhonorowano medalem „Pro Patria” za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej a także medalem Zarządu Powiatu „Za zasługi dla Powiatu Augustowskiego”. Wzruszające i symboliczne znaczenie miało nałożenie barw amarantowo – białych oraz żółtych na sztandar augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, który wcześniej został poddany gruntownej renowacji. 
Miało to miejsce podczas lipcowych uroczystości, organizowanych corocznie przez władze powiatu augustowskiego w rocznicę bitwy pod Krechowcami z 1917 r. 

Wróćmy do tych wspomnień, gdy augustowscy Ak-owcy zostali docenieni, dziś – 27 września – w dniu rocznicy powołania w 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski – poprzedniczki Armii Krajowej. Pamiętajmy o żołnierzach Polskiego Państwa Podziemnego dopóki mamy Ich jeszcze wśród nas.      
ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

25 września 2020 | Danuta Kaszlej
Pamiętajmy o żołnierzach września 1939 r.
 

fot. Zbigniew Kaszlej

W książce „Ścieżki Brzostowskiego w Gminie Sztabin” (Sztabin 2012) r. czytamy:
„W wojnie obronnej 1939 roku Augustowszczyzna ze względu na położenie w martwym polu operacyjnym nie była broniona. 20 września, w myśl tajnego protokołu paktu Ribbentrop – Mołotow, na Augustowszczyznę wkroczyła Armia Czerwona. Przez zajęty przez Rosjan teren gminy Sztabin i Dębowo, w okolicy Wrotek i Mogilnic, wycofywały się resztki 110 Pułku Ułanów dowodzone przez ppłk. Jerzego Dąmbrowskiego, słynnego zagończyka z okresu pierwszej wojny światowej. Gdy w starciu z bolszewikami przy przeprawie pod Dolistowem 25 września 1939 roku poległ rotmistrz Wiktor Moczulski (pochowany następnego dnia na cmentarzu w Jaminach) i sytuacja wydawała się beznadziejna, dowódca powziął zamiar rozwiązania pułku. Nie podporządkował się mu zastępca major Henryk Dobrzański, który 26 września w Kopytkowie na Ziemi Sztabińskiej podjął decyzję o kontynuowaniu walki […]”.

O walkach 110 Rezerwowego Pułku Ułanów na Augustowszczyźnie przypomina grób rotmistrza Wiktora Macieja Moczulskiego  na cmentarzu w Jaminach. Jarosław Szlaszyński – Starosta Augustowski, Dariusz Szkiłądź – Wicestarosta oraz Zbigniew Kaszlej – Naczelnik Wydziału Organizacyjno – Prawnego, jednocześnie pełniący funkcję Prezesa augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, w 81. rocznicę śmierci rtm. Moczulskiego złożyli wiązankę kwiatów i zapalili znicze na jego mogile.
Fot. Kamil Batus

24 września 2020 | Danuta Kaszlej
74. rocznica komunistycznej zbrodni
 

Minęły 74 lata od wykonania hańbiącego wyroku kary śmierci na sześciu dowódcach i żołnierzach niepodległościowego, antykomunistycznego podziemia. 
Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku, któremu przewodniczył mjr Włodzimierz Ostapowicz, w procesie pokazowym 24 działaczy Inspektoratu Augustowsko-Suwalskiego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, przeprowadzonym 20.07.1946 r. w białostockim kinie „Ton”, skazani zostali na karę śmierci:

  1. ppor. cz.w. Burdyn Leon, ps. „Cichy”, „Doman”, Łomian” (6.04.1908 r. – 11.09.1946r. r.),
  2. plut. rez. Konikowski Witalis, ps. „Dąb” (17.01.1914 r. – 11.09.1946 r.),
  3. plut. Parafianowicz Stanisław, ps. Zarzecki”, „Żabin” (16.01.1908 r. – 11.09.1946 r.),
  4. strz. Piekarski Marian, ps. „Ryś” (8.01.1927 r. – 11.09.1946 r.),
  5. ppłk Rybnik Aleksander, ps. „Aleksy”, „Dzik”, „Dziki”, „Jerzy”, „Maciej Kropidło”, „Maciej Rózga”, „Popławski”, „Rózga”, „Zając” (13.12.1906 r. – 11.09.1946 r.),
  6. plut/sierż. rez. Sowulewski Franciszek, ps. „Bąk”, „Twardowski” (14.12.1915 r. – 11.09.1946 r.)

 

Wyrok wykonano 11.09.1946 r. w więzieniu w Białymstoku.

O miejscu pochówku zamordowanych żołnierzy antykomunistycznego podziemia nie poinformowano rodzin. Nie mają swych mogił. Być może ich szczątki zostaną zidentyfikowane wśród wydobytych pięć lat temu z białostockiego „pola śmierci” na terenie przywięziennego ogrodu.

Po odzyskaniu niepodległości rodziny rozpoczęły starania o odzyskanie dobrego imienia swych bliskich – ofiar komunistycznej zbrodni.
Sąd Wojewódzki w Białymstoku postanowieniem z dnia 9.12.1991 r. uznał za nieważny wyrok Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku w stosunku do Leona Burdyna i Stanisława Parafianowicza. Pół roku później – 29.06.1992 r. – takie samo postanowienie zapadło  w stosunku do Witalisa Konikowskiego, Mariana Piekarskiego, Aleksandra Rybnika i Franciszka Sowulewskiego.
Wspominamy Ich w 74. rocznicę śmierci. Walczyli o niepodległy byt państwa polskiego.

Cześć Ich Pamięci!

23 września 2020 | Danuta Kaszlej
Nowy znak pamięci w Sokółce
 

Dnia 22 września 2020 r. w Sokółce odsłonięty został pomnik upamiętniający ofiary obławy augustowskiej z lipca 1945 r. Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą przed kościołem św. Antoniego Padewskiego w Sokółce, której przewodniczył i homilię wygłosił bp Leszek Sławoj Głódź. W uroczystościach uczestniczyli władze państwowe i samorządowe, duchowieństwo, służby mundurowe oraz mieszkańcy Sokółki. Powiat Augustowski reprezentował Jarosław Szlaszyński – Starosta Augustowski, Dariusz Szkiłądź – Wicestarosta oraz Zbigniew Kaszlej – Naczelnik Wydziału Organizacyjno – Prawnego, jednocześnie Prezes augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. 
Po zakończeniu mszy świętej uczestnicy przemaszerowali spod kościoła pw. Św. Antoniego Padewskiego w Sokółce do miejsca odsłonięcia pomnika poświęconego ofiarom Obławy Augustowskiej. Odczytany został Apel Poległych, oddano salwę honorową. Pod pomnikiem złożone zostały kwiaty.
Inicjatorem budowy jest Związek Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej 1945 r. Pomniki – takie same jak ten w Sokółce, w 2018 i 2019 r. – również przy drogowych rondach – odsłonięto w Suwałkach i Augustowie. Autorką koncepcji jest Aleksandra Cwilewicz. Pomnik przedstawia dwie dłonie skrępowane drutem kolczastym, z których wyłania się symbol Polski Walczącej.

Fot. K. Batus

20 września 2020 | Danuta Kaszlej
Obchody 17 września w Augustowie i Białobrzegach
 

. W Augustowie i Białobrzegach, 17 września 2020 r., miały miejsce obchody 100. rocznicy operacji nadniemeńskiej, 81. rocznicy niemieckiej i sowieckiej agresji na Polskę oraz Światowego Dnia Sybiraka.

fot. Wiesław Meller

Uroczystości rozpoczęły się na augustowskim cmentarzu, przy Kwaterze Obrońców Ojczyzny, odśpiewaniem Mazurka Dąbrowskiego.
Wprowadzenia historycznego dokonał Jarosław Szlaszyński – Starosta Augustowski. Przedstawił walkę o zjednoczenie Augustowszczyzny z Macierzą prowadzoną na naszej ziemi z Litwinami i bolszewikami we wrześniu 1920 r. Podkreślił też wagę zachowania pamięci o II wojnie światowej. Wtedy znów niepodległości ojczyzny musieli bronić żołnierze Wojska Polskiego, walcząc od 1 września 1939 r. z III Rzeszą i od 17 września 1939 r. – ze ZSRR.

O tym, jak wyglądały wrześniowe dni 1939 r. na Augustowszczyźnie opowiedzieli uczniowie II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie. Wykorzystali opracowania Jarosława Szlaszyńskiego, pamiętniki Tadeusza Sobolewskiego, Wiktorii Malinowskiej, Cecylii Słomy oraz relacje Izydora Bronakowskiego – wybór tekstów przygotowali na zajęciach Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie. ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

13 września 2020 | Danuta Kaszlej
Wrześniowe rocznice
 

Wrześniowe rocznice, o których chcemy pamiętać, to setna rocznica zwycięskiej operacji nadniemeńskiej oraz 81. rocznica wybuchu II wojny światowej. 

Ze względu na epidemię COVID – 19 uroczystości organizujemy w plenerze i prosimy uczestników o zachowanie zasad reżimu sanitarnego. Obowiązują maseczki lub inna skuteczna osłona nosa i ust lub zachowanie między osobami odległości min. 1,5 metra.

„Nie dajmy zginąć poległym”

Rozegrana sto lat temu, we wrześniu 1920 r., operacja nadniemeńska przyniosła ostateczną klęskę bolszewików w wojnie toczonej z Polską od 1919 r. 
ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

28 sierpnia 2020 | Zbigniew Kaszlej
100 lat 3. Pułku Szwoleżerów
 

Tablica upamiętniająca żołnierzy 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego 

100 lat 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego świętowano hucznie w Suwałkach w dniach 21 – 22 sierpnia 2020 r. 
Pułk, utworzony w 1920 r. z ochotników gotowych walczyć z bolszewikami, stacjonował w Suwałkach od 1922 r. do 1939 r. W wojnie obronnej skapitulował, jako jeden z ostatnich, 6 października 1939 r. Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Latem 1944 r., w czasie akcji „Burza”, nazwę pułku przyjął oddział Armii Krajowej Juliana Wierzbickiego ps. „Roman”.

Główne uroczystości rozpoczęły się złożeniem kwiatów pod pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Przed konkatedrą św. Aleksandra miała miejsce polowa msza święta w intencji poległych, pomordowanych i zmarłych szwoleżerów 201 a następnie 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich oraz bohaterów walk o niepodległość Suwalszczyzny w 101. rocznicę wyzwolenia Suwałk. Uczestniczyła w niej kompania honorowa 1 Batalionu Zmechanizowanego Szwoleżerów Mazowieckich oraz Szwadron Honorowy szwoleżerskiego pułku, grupy rekonstrukcyjne i mieszkańcy Suwałk.

Po przemarszu wojsk i Szwadronu Honorowego ulicami Suwałk, ciąg dalszy uroczystości miał miejsce w byłych koszarach 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego przy ul. Sejneńskiej. Odbył się tam uroczysty apel oraz odsłonięta została tablica upamiętniająca żołnierzy 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich. Przybyłe delegacje złożyły kwiaty pod tablicą. W imieniu augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej wiązankę złożyli: Prezes koła – Zbigniew Kaszlej oraz Danuta Kaszlej – Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie.

Kawaleryjski obiad zakończył tą ważną dla społeczności Suwałk uroczystość.
Gratulujemy organizatorom: Dowódcy Szwadronu Honorowego 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich – rtm. kaw. och. Piotrowi Szakaczowi oraz Dyrektorowi Muzeum Okręgowego w Suwałkach – Jerzemu Brzozowskiemu.
Jednocześnie polecamy monografię pułku autorstwa Krzysztofa Skłodowskiego.

Tekst i fot. Zbigniew Kaszlej

28 sierpnia 2020 | Zbigniew Kaszlej
Strzelcowizna pamięta o żołnierzach września 1939 r.
 
Strzelcowizna pamięta o żołnierzach września 1939 r.

fot. Zbigniew Kaszlej

Strzelcowizna pamięta o żołnierzach września 1939 r. – dokumentuje to tablica informacyjna poświęcona dowódcom i żołnierzom 110 Rezerwowego Pułku Ułanów. 
 
Pułkiem dowodził znany z lat 1919 – 1920 zagończyk, ppłk Jerzy Dąmbrowski, jego zastępcą był mjr Henryk Dobrzański, późniejszy „Hubal”, oficerem taktycznym kpt. Maciej Kalenkiewicz, późniejszy cichociemny. ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

26 sierpnia 2020 | Zbigniew Kaszlej
Rocznica pacyfikacji wsi Jasionowo
 

Rocznica pacyfikacji wsi Jasionowo przypada 26 sierpnia. W 1943 r., 77 lat temu, Niemcy bestialsko wymordowali całą wieś.
Rocznicowe uroczystości przy zbiorowej mogile i kaplicy w Jasionowie miały miejsce w tym roku 23 sierpnia – zrelacjonowaliśmy je w odrębnym wpisie. Uzupełniamy tę relację fotoreportażem Ewy Chomiczewskiej oraz tekstem homilii ks. kanonika Waldemara Sawickiego.  

Homilia wygłoszona w dniu 23 sierpnia 2020 r. w Jasionowie przez księdza kanonika Waldemara Sawickiego, proboszcza parafii p.w. Matki Bożej Anielskiej w Lipsku,  podczas mszy świętej sprawowanej w 77. rocznicę pacyfikacji wsi Jasionowo przez Niemców:

ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

24 sierpnia 2020 | Zbigniew Kaszlej
77. bolesna rocznica pacyfikacji Jasionowa
 

Pomnik na mogile w Jasionowie

77. bolesna rocznica pacyfikacji przez Niemców wsi Jasionowo miała skromniejszą oprawę ze względu na stan pandemii. Uroczystość odbyła się bez udziału pocztów sztandarowych, bez rowerowego Rajdu Pamięci. Nie zmieniła się natomiast  duża liczba uczestników i siła pamięci o Ofiarach z Jasionowa. ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ