12 lutego 2017 | Zbigniew Kaszlej
„Tylko te listy po nich pozostały…”
 

Zaproszenie AugustówW piątek 10 lutego 2017 r. , w 77. rocznicę pierwszej sowieckiej deportacji Polaków na Wschód, w Miejskim Domu Kultury w Augustowie miała miejsce promocja pierwszego audiobooka wydanego przez Oddział IPN w Białymstoku „Tylko te listy po nich pozostały… Korespondencja z zesłania Eugenii i Władysława Simsonów”, zawierającego kilkadziesiąt listów rodziny Eugeniusza Simsona z zesłania do posiołka Gramatucha. Audiobook został nagrany w Polskim Radiu Olsztyn na zlecenie białostockiego Oddziału IPN na podstawie książki „Tylko te listy pozostały…” wydanej przez Oddział IPN w Białymstoku w 2011 r. Spotkanie poprowadził Jarosław Wasilewski, o kulisach nagrania audiobooka opowiedzieli Tomasz Piotrowski i Krzysztof Jodczyk z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Białymstoku.

WP_20170210_16_00_52_ProWP_20170210_16_04_26_Pro

11 lutego 2017 | Zbigniew Kaszlej
Okruchy Obławy Augustowskiej (2) – Stanisław Matyskieła z Jaziewa
 

Wiedzę o Obławie Augustowskiej warto budować nawet z okruchów. W numerze „Naszego Sztabińskiego Domu” ze stycznia 2017 r. [nr 1(226)] Józef Matyskieła zamieścił artykuł „Historia zapisana w starej fotografii” okraszony pochodzącą z przełomu lat dwudziestych i trzydziestych XX w. fotografią. Jest ona cenna dla historyków zajmujących się dziejami Obławy Augustowskiej i jej Ofiarami, gdyż na grupowym zdjęciu, wśród żołnierzy 41 Suwalskiego Pułku Piechoty, znajduje się  Stanisław Matyskieła. Jest on Ofiarą Obławy Augustowskiej, jednym z 16 mężczyzn ujętych przez sowietów na wiejskim zebraniu w Jaziewie w lipcu 1945 r.

Oto artykuł Józefa Matyskieły z „Naszego Sztabińskiego Domu”:

„HISTORIA ZAPISANA W STAREJ FOTOGRAFII

Po wielu miesiącach zmagań z substancją budowlaną oraz tymi, którzy mniej lub bardziej udolnie dokonują jej przeobrażenia, miałem wreszcie kilka chwil aby na nowo odnaleźć  się w tym, czego nie muszę, a bardzo chcę. Wszystko jest jednak po coś. Opłacił się wysiłek całej rodziny. Najogólniej mówiąc – finis opus coronat. Do tego jeszcze cała ta przewalanka zaowocowała cennym znaleziskiem w postaci  poszukiwanej przeze mnie od lat fotografii stryja Stanisława urodzonego w 1909 roku. Jakież było moje zdumienie, gdy spośród gruzów wyłonił się niewielki, pożółkły i sponiewierany przez czas i okoliczności kartonik  – połówka zdjęcia. To musi być jakiś znak – pomyślałem. Po chwili miałem w ręku drugą jego część. Nie miałem już wątpliwości, że to właściwie cud. Prawie pól wieku minęło od chwili, gdy oglądałem je po raz ostatni. Stryja Stasia zabrali ruscy w czasie obławy w lipcu 1945 roku. Jedną z niewielu pamiątek po nim była właśnie ta fotografia, przedstawiająca  dwunastu (drużyna) młodych piechurów w pełnym uzbrojeniu (m.in. rkm Browning wz. 28) na zajęciach poligonowych w 41 pp w Suwałkach na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych minionego stulecia (Stanisław Matyskieła pierwszy od lewej w dolnym rzędzie). Ilu z nich przeżyło wojnę? Ilu złożyło w ofierze swoje młode życie  we wrześniu  1939 roku  walcząc z niemieckim najeźdźcą lub tak jak stryj i piętnastu jego kolegów z Jaziewa – poniosło śmierć z sowieckiej ręki już po wojnie? Da Bóg, że tak jak dwie połówki tej fotografii, odnajdą się kiedyś doły śmierci – miejsce ich dotychczasowego spoczynku, a my będziemy mogli spełnić swój obowiązek, by godnie, po katolicku ich pochować”. Autor: Józef Matyskieła

Fotografia, dotknięta „zębem czasu”, jest rzeczywiście złej jakości. Publikuje ją poniżej „przepracowaną” w programie graficznym przez Wojciecha Kaszleja.
matyskiela157ss,Kim był Stanisław Matyskieła – bohater tej fotografii? matyskiela157ssssW spisie opublikowanym w zbiorze „Obława Augustowska – lipiec 1945 r. Wybór źródeł”, wydanym przez białostocki Oddział IPN w 2010 r., jest ujęty Stanisław Matyskieła, jako mieszkaniec Jaziewa, ur. w 1909 r. a zatrzymany 13 lipca 1945 r.

 „Lista osób zamordowanych podczas „Obławy Augustowskiej” udostępniona przez Instytut Pamięci Narodowej Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku, na portalu http://oblawaaugustowska.pl/ zawiera uszczegółowienie biogramu Stanisława Matyskieły:
Matyskieła Stanisław – syn Antoniego i Feliksy, urodzony 17.10.1909 r. w Jaziewie, zamieszkały we wsi Jaziewo.
Na tym portalu można znaleźć także fotografię Stanisława Matyskieły:

matyskiełaAlicja Maciejowska w publikacji  „Przerwane życiorysy – Obława Augustowska, lipiec 1945 r.”, wydanej w 2010 r. przez białostocki oddział IPN, przedstawiła spisany na podstawie rozmów z rodziną biogram Stanisława Matyskieły z Jaziewa. Przytaczam go w całości:
ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

2 lutego 2017 | Danuta Kaszlej
Pobiegnij „Tropem wilczym…” w Augustowie
 

Augustów - tropem wilczym1

26 lutego 2017 r. zapraszamy augustowian i wszystkich chętnych do uczczenia Żołnierzy Niezłomnych – Wyklętych poprzez udział w biegu „Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych” oraz w wydarzeniach towarzyszących.
Organizatorem ogólnopolskim jest Fundacja Wolność i Demokracja, a lokalnymi: Urząd Miasta Augustowa, Powiat Augustowski, Centrum Sportu i Rekreacji w Augustowie oraz Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie.

Bieg organizujemy już po raz trzeci – zapraszamy do obejrzenia zdjęć, bo one najlepiej przypomną wspaniałą atmosferę tego wydarzenia:
zdjęcia z 2015 r fotoreportaż 2015 r.

zdjęcia z 2016 r. fotoreportaż 2016 r.

Pobiec w hołdzie Niezłomnym – Wyklętym można na trzech dystansach: 1000 m (dla uczniów gimnazjów), 5000 m oraz 1963 m. Ostatni dystans symbolizuje datę zastrzelenia w czasie obławy Józefa Franczaka „Lalka”, ostatniego z Wyklętych.

Warunkiem uczestnictwa w biegach jest dokonanie prawidłowej rejestracji na stronie http://tropemwilczym.pl/bieg/augustow/ oraz wniesienie opłaty w wysokości 20,00 zł przy rejestracji lub 40,00 zł w dniu zawodów w biurze zawodów.
Bieg dla gimnazjalistów jest bezpłatny.

Każdy uczestnik zakwalifikowany do biegów/marszu otrzymuje pakiet startowy a w nim: numer startowy, pamiątkową koszulkę, materiały o Żołnierzach Wyklętych, ciepły posiłek  oraz – po zakończeniu biegu – medal pamiątkowy.

Wszystkie szczegóły w regulaminie biegu: Regulamin „Tropem wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych” w Augustowie

Jeśli nie chcesz lub nie możesz biegać – przyjdź, by kibicować i zyskać informacje o żołnierzach polskiego podziemia antykomunistycznego walczących o wolność w latach 1944 – 1963 w obrębie przedwojennych granic RP. Na ziemi augustowsko – suwalskiej toczyli tę walkę do jesieni 1954 r.

O pełnym programie obchodów w Augustowie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych będziemy informować w kolejnych wpisach.

Dołącz do nas – oddajmy wspólnie hołd Żołnierzom Niezłomnym – Wyklętym!

Profilowe wydarzenia Tropem

 fot. Wojciech Kaszlej

 

1 lutego 2017 | Zbigniew Kaszlej
Okruchy Obławy Augustowskiej – o Stanisławie Dziądziaku z Jaziewa…
 

Wiedzę o Obławie Augustowskiej warto budować nawet z okruchów. Kierując się przekonaniem, że warto upubliczniać każde źródło historyczne, które przywraca naszej pamięci ofiary sowieckiej zbrodni z lipca 1945 r., chcę pójść tropem dokumentu opublikowanego w latach 90. XX wieku na łamach „Przeglądu Augustowskiego” przez Andrzeja Makowskiego.
Historyk ten, zbierając materiały do wydanego w 1997 opracowania „Dzieje Augustowa od założenia miasta do 1945 r.”, przeprowadził kwerendę zasobów archiwalnych augustowskiej parafii pw. Najświętszego Serca Jezusowego.

Przeszukując księgi parafialne Andrzej Makowski natrafił na dokument z 30 stycznia 1953 r., który jest interesujący dla badaczy Obławy Augustowskiej i jednocześnie wiele mówi o rzeczywistości lat pięćdziesiątych XX wieku.
Proboszcz augustowskiej parafii ks. Eugeniusz Grodzki spisał, złożone pod przysięgą, zeznanie Czesława Narolewskiego dotyczące ofiar sowieckiej pacyfikacji z lipca 1945 r.
O Obławie Augustowskiej nie można było wtedy mówić, ksiądz był jednak gwarantem, że wiedza przekazana w taki sposób nie narazi informatora a przetrwa dla potomności.

Po latach warto powrócić do znalezionych w archiwum parafii zapisów. Oto skan dokumentu, by ułatwić jego odbiór, pod skanem zamieszczam przepisaną treść, z korektą jedynie literówek:

skan 2-page-001„Dnia 30 stycznia 1953 r. stawił się w kancelarii parafialnej w Augustowie Czesław Narolewski i po złożeniu następującej przysięgi: „Przysięgam panu Bogu Wszechmogącemu, w Trójcy św. jedynemu, że w sprawie Stanisława Dziądziaka zeznam całkowitą znaną mi prawdę i tylko prawdę. Tak przysięgam. Tak mi dopomóż Bóg!”
(podpis Narolewskiego Czesława)
zeznał co następuje: ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

22 stycznia 2017 | Zbigniew Kaszlej
Rocznica Powstania Styczniowego
 

Pamiętajmy o powstańcach styczniowych – na zdjęciu jeden z czterech nagrobków na augustowskim cmentarzu, który inskrypcją przypomina uczestników walki o wolność.
Andrzej ŁapińskiObchody 154 rocznicy Powstania Styczniowego  w Powiecie Augustowskim rozpoczęły się w sobotę, 21 stycznia 2017 r. uroczystym apelem porannym zorganizowanym przez zgrupowanie Polskiej Organizacji Wojskowej dowodzone przez mjr. Piotra Augustynowicza.
Pod pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego w Augustowie oprócz pocztu sztandarowego i pododdziału POW przybyli: ppłk Adam  Koniuk – Dowódca Batalionu Czołgów wchodzącego w skład 15 Brygady Zmechanizowanej w Giżycku im. Zawiszy Czarnego, ppłk Jarosław Kowalewski – Komendant Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach, Jarosław Szlaszyński – Starosta Augustowski, Beata Katarzyna Sturgulewska – Wicestarosta, Wojciech Walulik – Burmistrz Miasta Augustowa, Wojciech Stankiewicz – Nadleśniczy Nadleśnictwa Szczebra, kpt. Zofia Zielepucha z Placówki Straży Granicznej w Augustowie. Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie reprezentował wiceprezes Zbigniew Kaszlej. ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

8 stycznia 2017 | Zbigniew Kaszlej
Noworoczne spotkanie Akowców i Sybiraków
 

W niedzielę, 8 stycznia 2017 r. Akowcy i Sybiracy oraz zaproszeni przez nich goście spotkali się, by podzielić się opłatkiem i złożyć noworoczne życzenia.
2x1a2514Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w Bazylice Mniejszej NSJ w Augustowie w intencji żyjących, poległych oraz zmarłych Sybiraków i żołnierzy Armii Krajowej oraz ich rodzin, której przewodniczył ksiądz kanonik Wojciech Jabłoński. Ciąg dalszy uroczystości  odbył się w restauracji „Albatros”. ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

21 grudnia 2016 | Zbigniew Kaszlej
Uroczystość podsumowująca warsztaty „Trauma i Duma” w II LO Augustowie
 

Publikujemy tekst Narodowego Centrum Kultury na temat uroczystego zakończenia pilotażu programu „Trauma i Duma” w II Liceum Ogólnokształcącym w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie  (18.12.2016 r.)
619103d8eac3350bafaaaf65e39bb24b Prezentacją przygotowanych prac zakończyły się w Augustowie warsztaty „Trauma i Duma”. Podczas niedzielnej uroczystości w II Liceum Ogólnokształcącym z udziałem władz miejskich i szkolnych, oraz przedstawicieli prowadzącego ten program Narodowego Centrum Kultury, zaprezentowano powstałe w listopadzie i grudniu reportaże radiowe i telewizyjne oraz przedstawienie teatralne czerpiące z historii regionu, szukające inspiracji w tym jak wydarzenia historyczne, ale i historia codzienności, odbiły się w pamięci rodzin młodych uczestników tych zajęć.
olaf10fe0f7dfc9daaa66758c47994e106e8a1Augustowskie II Liceum Ogólnokształcące im. Polonii i Polaków na Świecie zostało wytypowano i zaproszone przez inicjujące ten program Narodowe Centrum Kultury do przeprowadzenia pilotażowej edycji kilkutygodniowych warsztatów archiwizacyjnych, radiowych, filmowych i teatralnych dla uczniów, warsztatów mających nauczyć młodzież nie tylko podstawowych umiejętności z tych dziedzin pod opieką mistrzów, ale także otworzyć jej oczy na wartość historii lokalnej, historii rodzinnej, wartość przeszłości której świadkami bywają najbliżsi.
wernerPrzemawiający na początku uroczystości dr Mateusz Werner, zastępca dyrektora NCK i inicjator programu, podkreślił pilotażowy, a więc w dużej mierze eksperymentalny charakter pierwszej augustowskiej edycji „Traumy i Dumy”, a także ogromne wsparcie jakie program znalazł z dyrektorce szkoły Barbarze Koronkiewicz oraz tutejszej nauczycielce historii Danucie Kaszlej. W oparciu o sukces i doświadczenia edycji augustowskiej program ma być kierowany do szkół w całej Polsce a wytworzone tu materiały służyć mają jako materiały instruktażowe dla kolejnych ekip realizujących wypracowaną tu formułę. ZOBACZ CAŁY ARTYKUŁ

19 grudnia 2016 | Zbigniew Kaszlej
Pożegnaliśmy śp. Czesława Korenkiewicza
 

Na starym bargłowskim cmentarzu 16 grudnia 2016 r. spoczęły doczesne szczątki śp. kpt. Czesława Korenkiewicza ps. „Piętaszek”. Wcześniej miała miejsce w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Bargłowie Kościelnym msza święta koncelebrowana, której przewodniczył biskup pomocniczy diecezji ełckiej Romuald Kamiński.
Śp. Czesław Korenkiewicz, jako prezes augustowskiego koła ŚZŻAK, był jednym ze współzałożycieli w 2006 r. Klubu Historycznego im. Armii Krajowej  w Augustowie, do końca pełnił funkcję wiceprezesa Klubu. Uczestniczył w klubowych przedsięwzięciach. Zamieszczona galeria zdjęć prezentuje kilka sesji Klubu oraz innych uroczystości, m.in. opłatków wigilijnych, lipcowych świąt akowskich, w których śp. Pan Czesław uczestniczył, bądź je współorganizował.
Prezentujemy także oryginalny dokument sporządzony przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Augustowie potwierdzający fakt ujawnienia Czesława Korenkiewicza w kwietniu 1947 r. w ramach ustawy z dnia 22 lutego 1947 r. o amnestii.
Cześć jego pamięci!

[Not a valid template]

Fotografie pochodzą z archiwum Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie

15 grudnia 2016 | Danuta Kaszlej
Narodowe Centrum Kultury w II LO w Augustowie
 

W najbliższą niedzielę, 18 grudnia br. o godz. 17.00, Narodowe Centrum Kultury zaprasza na podsumowanie pilotażu programu „Trauma i Duma”.
Będziemy mieli przyjemność gościć Dyrekcję i reprezentację NCK oraz wybitnych twórców i historyków prowadzących warsztaty z uczniami II Liceum Ogólnokształcące w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie
A przede wszystkim zobaczymy zdolną młodzież w twórczym działaniu opartym na historii Augustowszczyzny – już teraz gratulujemy Im podjęcia tego wyzwania.
zaproszenie-trauma-i-duma-augustow-18-xii-2016

NCK rozesłało do mediów następującą informację o augustowskim pilotażu:

Dobiegają końca warsztaty „Trauma i Duma” organizowane w Augustowie przez Narodowe Centrum Kultury. W listopadzie i grudniu młodzież spędzała weekendy na zajęciach archiwizacyjnych, radiowych, filmowych i teatralnych w augustowskim II Liceum Ogólnokształcącym. W niedzielę 18 grudnia (o godzinie 17:00 w auli II L.O.) odbędzie się uroczyste zakończenie połączone z prezentacją filmów i przedstawienia teatralnego (o dość niestandardowej formie) przygotowanych przez uczestników zajęć.

Celem warsztatów było odkrycie przez młodych augustowian bolesnych bądź bohaterskich wydarzeń w historii swojej małej ojczyzny, odpowiednie udokumentowanie ich i przedstawienie publiczności w postaci reportażu radiowego, filmu czy przedstawienia teatralnego. Młodzież nabywa cennych umiejętności a przy okazji powstanie wartościowy dokument dotyczący dziejów regionu. Celem dalekosiężnym jest zaś uwrażliwienie młodych ludzi i odbiorców ich dzieła na wartość historii lokalnej, lokalnej świadomości i przywiązania do swojej ziemi i społeczności.

Przewodnikami uczestników programu po arkanach archiwistyki, sztuki radiowej, telewizyjnej i teatralnej byli wybitni specjaliści z tych dziedzin.
Augustów, jako miasto o bogatej choć dramatycznej historii a także prężnie działający ośrodek jej badania i upowszechniania wybrany został jako miejsce pierwszej, pilotażowej edycji tego nowego programu. W oparciu o augustowskie doświadczenia i sukces edycji pilotażowej program ten będzie w przyszłym roku kierowany do szkół w całej Polsce.

Podczas pierwszego spotkania, 8 listopada, dr. Mateusz Werner, Zastępca Dyrektora ds. Badań i Strategii Kultury NCK i autor koncepcji programu „Trauma i Duma”, przedstawił zebranym uczestnikom warsztatów podstawowe założenia przedsięwzięcia. W spotkaniu uczestniczył też p. Krzysztof Kur z Narodowego Centrum Kultury który tę pilotażową edycję programu stworzył i koordynował. Przedstawiciele NCK będą też obecni podczas uroczystości finałowej w niedzielę 18 grudnia.

Organizacja tak dużego przedsięwzięcia wymaga oczywiście zaangażowania lokalnego koordynatora. W tej kluczowej roli wystąpiła p. Danuta Kaszlej z II L.O., Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie. Na inauguracyjnym spotkaniu przedstawiła ona półtoragodzinny wykład o historii Augustowszczyzny w latach 1939-1954 ubogacony zdjęciami, materiałem filmowym oraz wynikami badań własnych autorki.

Warsztaty archiwizacyjne poprowadzili specjaliści z Ośrodka Karta – Alicja Wancerz-Gluza (znana już uczniom II L.O. jako koordynator programu „Historia Bliska” w który młodzi augustowanie zwyciężali aż czterokrotnie). Dominik Czapigo przybliżył tajniki, ale także etyczne uwarunkowania związane z pozyskiwaniem informacji od żyjących świadków historii. Małgorzata Pankowska-Dowgiało, szefująca archiwum fotograficznemu Karty, wtajemniczała uczestników w zabezpieczanie i korzystanie ze zdjęć.

Warsztaty radiowo-telewizyjne poprowadziła ekipa pod przewodnictwem znanego reżysera Macieja Drygasa, wykładowcy Łódzkiej Szkoły Filmowej (autora m.in. znanego filmu „Usłyszcie mój krzyk”). On i towarzyszący mu dźwiękowiec Andrzej Brzoska, operator Andrzej Musiał, i montażysta Przemysław Chruścielewski uczyli młodzież jak do nagrań, filmu i montażu wykorzystać dostępne młodzieży środki – smartfony, dyktafony czy laptopy.

Warsztaty teatralne poprowadziła teatrolog Anna Rochowska (związana z teatrem TRWarszawa) wraz z towarzyszącym jej aktorem Jakubem Snochowskim. Powstający pod ich opieką performance oparty będzie na pamiętnikach ś.p. Wiktorii Malinowskiej, zmarłej w tym roku augustowskiej Sybiraczki oraz na wspomnieniach rodzinnych trzynaściorga uczestników warsztatów teatralnych.

Narodowe Centrum Kultury, środa 14 grudnia 2016