2018 - Strona 5 z 6 - Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie

16 kwietnia 2018 | Zbigniew Kaszlej

Okruchy Obławy Augustowskiej (9) – Józef Kunicki – Wspomnienia (fragment)

Prezentuję fragment wspomnień Józefa Kunickiego, ur. 4.04.1925 r. w Walnem, zmarłego 11.12.2012 r. w Olecku. Opisuje on przeżycia podczas Obławy Augustowskiej. Za udostępnienie wspomnień ojca dziękuję Józefowi Kunickiemu z Olecka.

Józef Kunicki (1925 – 2012)

Po powrocie do rodziny

Mieszkam już dwa tygodnie w rodzinie. Zaczynamy sobie zadawać pytania, co dalej. Panuje głód. Nie ma paszy dla źrebaka i krowy. Ludzie wyjeżdżają do Prus Wschodnich szukać żywności i paszy. Niemiecka ludność uciekła w głąb Niemiec przed Rosjanami. W pasie graniczącym z Polską w tych gospodarstwach można znaleźć paszę dla bydła. Ojciec z kuzynem Pietkiewiczem zamienia źrebaka na 2,5 roczną klacz. Dokłada do niego pozłacany zegarek, który ocalał w rodzinie. No trzeba wybierać się na szukanie żywności. Wybieramy się, a jest to początek marca i leży śnieg.

Wyjeżdżam z ojcem. Zaprzęgam konie w sanie. Bierzemy sobie i dla koni paszę i jedziemy do Prus Wschodnich. Przy pasie granicznym w głąb 10 km znajdujemy w gospodarstwie siano, ziemniaki i zboże niemłócone. Młócimy zboże, około 200 kilogramów. Radość. Jest siano, ziemniaki i chleb. Ładujemy i jedziemy z powrotem. Trwało to 5 dni. Takich wyjazdów zrobiliśmy ze trzy razy.

Wojna toczy się gdzieś na zachodzie. Jest to w przybliżeniu 25 marca. Dostaję powołanie do wojska Polski Ludowej. Postanawiam nie stawić się. Zmieniam miejsce zamieszkania. Nikt mnie nie poszukuje. Przychodzi w kwietniu drugie powołanie. Również się nie stawiam. Ci co się zgłosili byli wysyłani, po krótkim przeszkoleniu na front.

Przychodzi wiosna. Ja z ojcem staram się zagospodarować ziemię, coś zaorać i posadzić. Ludność, których gospodarstwo zostało spalone wyjeżdża i osiedla się w Prusach Wschodnich.

Obława lipcowa

Powołanie do wojska otrzymuję po raz trzeci 17 lipca. Mam stawić się do Suwałk na Komisję Wojskową. Trudno, trzeba się zgłosić. Wojna skończona, więc nie jest tak źle. Raniutko 17 lipca 1945 roku wychodzę do Suwałk na pobór do wojska. Jest oddalone o około 30 kilometrów. Postanawiam jechać rowerem. Zabieram podstawowe rzeczy, bo mogę nie wrócić. Dojeżdżam pod Suwałki, zostawiam rower u znajomych i idę pieszo. Za wsią Leszczewek, jakieś 7 km od Suwałk, spotykam dużą grupę żołnierzy rosyjskich. Zatrzymują mnie i sprawdzają dokumenty. Pokazuję im kartę powołania do wojska. Nie zwracają uwagi na żadne wyjaśnienia. Zabierają mnie i pędzą do jednego przy drodze zabudowania. W tym zabudowaniu na podwórzu jest już spora grupa mężczyzn od 17 do 60 lat. I mnie przyłączają do niej. Tych ludzi i mnie pilnuje kilku rosyjskich żołnierzy. Po południu przyjeżdża samochód ciężarowy. Wpędzają do środka krzycząc: „Prędzej, prędzej!” oraz brutalnie popychają. Wiozą w kierunku Suwałk. Przejeżdżają przez Suwałki i wiozą dalej. Jesteśmy wystraszeni, nie wiemy gdzie nas wiozą. Dowożą nas do Papiernia-Dubowo. Do tego obozu, który zrobili Niemcy, a ja już w tym obozie siedziałem. No myślę po nas. Trzymają nas do rana. Okazuje się, że przez dzień i wieczór spędzono lub przywieziono dużą ilość mężczyzn. Szacuję, że ok. 100 osób. Sowieccy żołnierze uzbrojeni po zęby bardzo nas pilnują. Od czasu do czasu słychać jakieś strzały. Prawdopodobnie, by nas zastraszyć przed ucieczką. Dowiaduję się od ludzi zatrzymanych, że jest to duża obława na ludzi związanych z podziemiem AK. Słynna obława Urzędu Bezpieczeństwa i NKWD sowieckiego, którą później nazwano Lipcową Czystką.

Wczesnym rankiem ustawiono wszystkich zatrzymanych po dwie osoby w pary. Po bokach szeregu z obydwu stron ustawili się żołnierze rosyjscy z bronią gotową do strzału. Została stworzona kolumna składająca się w przybliżeniu z ok. 150 cywilów, no i żołnierzy sowieckich jakieś 50 osób. Wypędzono z obozu na szosę Suwałki Augustów. Ruszyliśmy w kierunku Augustowa. Przed ruszeniem w drogę, poinformowano nas, że jeśli ktoś spróbuje uciec, to zostanie zastrzelony. Gdy ruszyliśmy, dla sterroryzowania oddano kilka strzałów w górę. Szliśmy jakieś 4 km. Nagle kolumna skręciła w kierunku Płocicznego. Zapędzono nas do osiedla robotniczego Płociczno. Tak spotkaliśmy grupę już zatrzymanych mężczyzn. Był to plac w środku osiedla. Otoczono nas kordonem wojska rosyjskiego oraz żołnierzy w mundurach Wojska Polskiego oraz Policji polskiej UB. W jednym z mieszkań znajdował się sztab wojska rosyjskiego Urzędu Bezpieczeństwa. Budynek był otoczony przez Rosjan.

Przesłuchanie

Do budynku, gdzie znajdował się sztab brano po jednej osobie i dokładnie przesłuchiwano. „Skąd jesteś, gdzie mieszkasz, czy służyłeś w wojsku, gdzie pracowałeś za okupacji, czy brałeś udział w jakiejś organizacji przed wojną, czy obecnie należysz do jakiejś organizacji, skąd wziąłeś się w tym obozie?” Pytano również o członków rodziny, co robią i z czego się utrzymują. Pytania zadawali brutalnie, a w pewnych momentach podchwytliwie. Nawet przerywano krzycząc: „Kłamiesz!”

Po wprowadzeniu mnie do środka przeprowadzono to przesłuchanie tą metodą. Była to przesłuchująca grupa (Komisja tak zwana „Rosyjska”). Na środku stołu stał dobrze zbudowany Rosjanin w szarży kapitana. Miał surowy wygląd, typ Gruzina, barczysty z medalami. Przed nim leżała książka, w której coś wyszukiwał, jak podawałem personalia. Po obu stronach stołu, po jednej i drugiej stronie siedziały po dwie osoby. Było ich pięcioro. To, co mówiłem notowali. Po drugiej stronie pokoju, przy stole siedziała Komisja Polska w mundurach Wojska Polskiego i polskiej U.B. Przed nimi również leżała książka, lecz w języku polskim. Widziałem wpisy w tej książce. Nazwiska, imiona oraz miejscowości. Gdy powiedziałem swoje nazwisko oraz podałem im kartę powołania do wojska szukano mojego nazwiska, lecz nie znaleziono. Jeden z członków przesłuchujących mówi do pozostałych: „On nie z naszego okręgu, to okręg Augustów-Sejny. Tu go nie mamy.” Serce mi załomotało. To są nasi wyzwoliciele!? Rzuciłem okiem na tę listę. Była pisana w języku polskim. Jeden z członków Komisji Polskiej zwrócił się do Rosjan w języku rosyjskim. Coś tam rozmawiali przez dłuższy czas. Wzięto ode mnie kartę powołania do wojska. Wpisano kilka słów po rosyjsku, oraz polsku. Napis brzmiał: „Jest wolny, ale musi stawić się jutro do wojska do Suwałk”.

Wypuszczono mnie. Wyszedłem na plac strzeżony przez Rosjan. Przed wyjściem stali wartownicy. Wzięli ode mnie tę kartę powołania, przeczytali i powiedzieli, że należy iść do wojska. Wraz ze mną wypuszczono z mojej wsi kolegę Sobolewskiego Mieczysława. Co stało się z pozostałymi? Część zwolniono, a pewna część ludzi do dzisiaj nie powróciła.

Po wypuszczeniu mnie, wyszedłem w kierunku tartaku Płociczne. Zbliżał się wieczór. Należało gdzieś przenocować. Dalsza podróż nocą, to pewna śmierć lub wpadka. Z kolegą dotarliśmy do Płociczna. Ja znałem tam gajowego. Nazywał się Węderlich. Zaszliśmy do niego prosząc o przyjęcie na noc. Zgodził się, pomimo, że to były ogromnie niebezpieczne czasy prześladowań. Opowiedziałem mu wszystko o tym obozie i o moim przejściu. Postanowiłem nie stawiać się do wojska, tylko wracać do domu. Pozostawiony rower w Leszczewku odbiorę innym razem. Uważałem to rozwiązanie za bezpieczniejsze. Po przenocowaniu u niego na strychu magazynku i rano po śniadaniu, gdy już mieliśmy z kolegą odchodzić, naraz zajechała bryczka z 4 rosyjskimi żołnierzami. My skryliśmy się w zakamarkach strychu. Po przeszukaniu, zabrali jego 20 letnią córkę, która wróciła z robót z Niemiec. Po tym incydencie natychmiast opuściliśmy domostwo. Przez lasy, które były nam znane wraz z kolegą przyszliśmy do jego domu do wsi Walne. Ja dalej ostrożnie wracałem do domu gdzie była rodzina. Szedłem bacznie ścieżkami leśnymi. Doszedłem do wsi Wysoki Most na rzece Czarna Hańcza. Tam spodziewałem się patroli sowieckich i UB. Nieopodal od mostu wkradłem się do zagrody rolnika Nowela Stanisława. Po obserwacjach mostu upewniłem się, że droga jest wolna, zasięgnąłem wiadomości od rolnika. Dowiedziałem się, że jeszcze w nocy była ukryta warta na moście wraz z żołnierzami rosyjskimi i polskimi. Rolnik wyszedł sprawdzić pod pozorem pasącego się bydła i sprawdził. Wrócił mówiąc, ze droga wolna. Przeszedłem przez most od razu skręcając nad rzekę i dalej poszedłem w kierunku wsi Krasne. Do domu miałem 8 kilometrów.

Po wieczór zbliżyłem się do wsi. Zauważyłem przed wsią placówkę wojskową okopaną, a we wsi wojsko rosyjskie. Zatrzymano mnie. Zapytano mnie skąd idę. Odpowiedziałem, że z miasta Suwałki z Komisji Wojskowej do domu. Pokazuję to pismo, co dostałem w obławie. Zaprowadzono mnie do wsi do pierwszego rolnika Milewskiego. Właśnie tam mieszkali moi rodzice. W tym domu mieściło się rosyjsko-polskie dowództwo. Rodzice zauważyli mnie z daleka, witając i ciesząc się. Przekazano mnie dla dowództwa, przeglądnięto przepustkę (kartę powołania). Wypytywano z godzinę. No nareszcie usłyszałem po polsku, że w porządku. Zadano mi pytanie, kiedy mam iść do wojska. Odpowiedź: przyjdzie i powiadomienie, kiedy mam się stawić. Niesamowita radość w rodzinie. Jesteś wolny. Co usłyszałem od rodziców i sąsiadów mroziło krew w żyłach. Ze wsi zabrano 6 mężczyzn i przetrzymywano w Gibach. Z nimi był zatrzymany mój ojciec. Wszystkich zwolniono, bo byli to ludzie już po 50-tce, a mój ojciec miał już ponad 60 lat.

Po powrocie z obławy stałem się coraz czujniejszy na czyhające niebezpieczeństwo aresztowania. UB otworzył grupy przeczesujące teren. Dochodzą wiadomości, ze coraz częściej aresztują członków AK. Jeżeli by padło podejrzenie, że masz kontakty przyjacielskie lub udowodnią, że znałeś jakiegoś członka podziemi to mogą cię aresztować. W czasie obławy lipcowej zatrzymano dwóch moich krewnych ze wsi Gorczyca -Franciszka Łebskiego oraz ze wsi Karolin – Piotra Dylnickiego. Został zastrzelony brat cioteczny Czesław Gopczyński z Karolina, który starał się uciec na ziemie zachodnie. Byłem ściśle z nimi związany przez organizację AK. Byliśmy członkami podziemia. Do dzisiaj słuch po nich zaginął.

W naszych okolicach dużo ludzi związanych z AK wstąpiło do MO i UB. To przez nich wiele Polaków zginęło. Krwawym oprawcą, który miał wiele na sumieniu był robotnik leśny ze wsi Pomorze, członek AK z oddziału „Zagłoba” (z okolic Berżniki – Giby). Jeździł na czele patrolu rosyjskiego. Był to patrol konny składający się z 12 ludzi, a na czele tego oddziału na siwej klaczy, jako przewodnik stał mężczyzna o nazwisku K. Dobrze pamiętam, jak przyjechał do wsi Krasne gdzie mieszkałem. Był to mężczyzna 25 – 27 letni o krępej budowie ciała, o owalnej i zaczerwienionej twarzy. AK i WIN chcieli go zlikwidować, lecz nie udało się. Został przeniesiony do UB Suwałk, a później przybywał w oleckim UB.

Gdy wróciłem z robót z Niemiec i z obozów pracy do wsi Krasne, za pośrednictwem moich kuzynów znów rozpocząłem współpracę z podziemiem. W naszych okolicach front przechodził dwa razy. W Puszczy Augustowskiej w 1939 roku dużo wojska rozbroiło się i wrócili do domów. Część koni została ukryta przed Niemcami. W 1945 roku przechodził front niemiecko – rosyjski. Cofające się wojska niemieckie zostawiły dużo broni w lasach. Ludność i podziemie przejęło tę broń. Między innymi i ja zdobyłem 1 karabin ręczny, 1 pistolet maszynowy, 1 ręczny karabin maszynowy oraz 1 karabin maszynowy rosyjski. Sporo amunicji i pięć granatów ręcznych. Pistolet z amunicją przekazałem Łebskiemu Franciszkowi z AK. Pozostałą broń przekazałem dla oddziałów AK. Ręczny karabin maszynowy ukryłem w lesie w skrytce.

Po obławie

Po zakończeniu obławy UB i NKWD w lipcu 1945 roku, funkcjonariusze MO, UB nadal szukali członków podziemia i tych, którzy je wspierali oraz sympatyków. Łebski Franciszek ukrył się przed obławą. Po pewnym czasie na krótko wrócił do domu. Trzy, cztery dni po obławie do jego domu w przebraniu cywilów przyszło dwóch mężczyzn. Pytają jego matki, że chcą porozmawiać z Frankiem. Oświadczyli, ze są jego znajomymi. Matka nie zorientowała się, że to agenci UB i MO i powiedziała, że Franciszek jest w polu i kosi groch. Tych dwoje, ukradkiem przez las podeszli do niego odcinając mu drogę ucieczki. Złapali go. Aresztowali i nawet nie dali spotkać się z rodziną. Był ofiarą dalszych łapanek po obławie. Ja widząc, że i mnie może to spotkać zacząłem być coraz ostrożniejszy. Zacząłem myśleć, że trzeba zmienić miejsce zamieszkania i wyjechać. Wyjechać na ziemię odzyskaną do Prus Wschodnich. Zapadła decyzja. Wyjeżdżamy wszyscy, nie ma się czego trzymać. Zakładać życie gdzie indziej. Bałem się prześladowania lub aresztowania. Przecież nie stawiłem się trzy razy do wojska. Wiedziałem, że mogą się tego dopatrzeć. Najlepsza decyzja to zniknąć ludziom z oczu, wszystko może się zdarzyć. Zrobiłem krótki wywiad wśród tych, co wyjechali. Są chwilowo spokojni w Prusach.

W publikowanym tekście zachowałem język źródła, czyniąc jedynie konieczne poprawki ortograficzne i jedną merytoryczną: autor pisząc po latach posługiwał się uogólniającym zwrotem „AK i WiN”. Pozostawiłem tylko „AK”, gdy opisuje czas przed powołaniem Zrzeszenia WiN (powstało 2 września 1945 r.).

Zbigniew Kaszlej

16 kwietnia 2018 | Zbigniew Kaszlej

O sybirackich wspomnieniach Henryki Bogusławskiej „Była taka rodzina”

Spotkanie z Henryką Pagniello z domu Bogusławską, autorką wspomnień o zesłańczych losach pięciorga dzieci z bargłowskiej rodziny, zgromadziło liczne grono Sybiraków i osób kultywujących pamięć o ofiarach czterech masowych wywózek Polaków, przeprowadzonych przez ZSRS w 1940 i 1941 r.

Zorganizowaliśmy promocję w II Liceum Ogólnokształcącym w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie 13 kwietnia, kiedy obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej i jednocześnie 78. rocznicę drugiej deportacji na nieludzką ziemię, która objęła m.in. rodziny ofiar Katynia. Uczciliśmy ich minutą ciszy a przy pomniku katyńskim, znajdującym się przed szkołą, młodzież zapaliła znicze.

Wywiad z autorką wspomnień oraz z Magdaleną Dzienis – Todorczuk z białostockiego oddziału IPN przeprowadził dr. Marcin Zwolski, Kierownik Działu Naukowego Muzeum Pamięci Sybiru.
Rozmowa opierała się na fragmentach wspomnień ukazujących wybrane przeżycia z siedmioletniego zesłania. Odczytały je uczennice II LO: Gabriela Kleczkowska, Julia Kopiczko, Angelika Pomichter i Kinga Borawska.

Taka konwencja spotkania pozwoliła też pogłębić temat rzadko nazywany wprost w sybirackich wspomnieniach: traumy rzutującej na całe życie.
Pani Henryka Pagniello ma odwagę i umie nazwać wpływ przeżyć dzieci – osieroconych na 7 lat zesłania – na sferę emocji, relacji z bliskimi. Powrót do ojczyzny i do rodziców nie mógł przywrócić dzieciństwa a dostatek chleba – nasycić głodu uczuć, wyziębienia emocjonalnego. Trudny sybiracki bagaż pozostawał do przepracowania…
Jest to straszliwe oskarżenie wobec sowieckiego totalitaryzmu. Wybrzmiało naturalnie, jako element głębokiej, wzruszającej szczerością i intensywnością emocji (pomimo upływu lat) opowieści „Była taka rodzina”.
Myślę, że młodsi i starsi uczestnicy piątkowej promocji opowieść tę zapamiętają i nic dziwnego, że tak wielu wyszło ze spotkania z zakupioną książką i autografem Henryki Pagniello.

Dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru prof. Wojciech Śleszyński podziękował autorce za udostępnienie wspomnień.

Organizatorzy promocji:
Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie
II Liceum Ogólnokształcące im. Polonii i Polaków na Świecie
Muzeum Pamięci Sybiru (wydawca)

Danuta Kaszlej

Fotoreportaż autorstwa Eweliny Dadury i Julii Kaciniel z promocji książki Henryki Bogusławskiej „Była taka rodzina”.

[Not a valid template]

7 kwietnia 2018 | Danuta Kaszlej

Zapraszamy na promocję wspomnień Sybiraczki Henryki Pagniello z domu Bogusławskiej

13 kwietnia, w 78. rocznicę drugiej spośród czterech masowych deportacji obywateli polskich do ZSRS, zapraszamy na spotkanie z Henryką Pagniello i promocję jej wspomnień wydanych przez Muzeum Pamięci Sybiru.

Mam nadzieję, że wyjątkowo skomplikowane i tak bardzo nietypowe wojenne losy naszej rodziny zainteresują czytelników. Wówczas to, być może, pamięć o podobnych tragediach będzie głębsza i na pewno przetrwa o wiele dłużej pisze w swych wspomnieniach Henryka Bogusławska (zgodnie z decyzją autorki Muzeum Pamięci Sybiru wydało je pod jej panieńskim nazwiskiem).

Sporządzony po latach zapis pamięci autorki Była taka rodzina zrobił na mnie wrażenie odwagą i szczerością analizy wpływu przeżyć w czasie zesłania na osobowość, sferę uczuciową i rodzinne relacje.

Trauma rodziny Bogusławskich z Bargłowa nie mogła i nie zakończyła się wraz z końcem wojny i powrotem do – innego niż w marzeniach, bo całkowicie zniszczonego – gniazda rodzinnego. Rodzice i dzieci zaczynały bycie na powrót razem odmienieni przez wojenne przeżycia – inne, ale w każdym przypadku traumatyczne. Jak inaczej bowiem nazwać doświadczenia ojca – ukrywającego się najpierw przed sowietami, później cudem uratowanego z rąk niemieckich oprawców żołnierza AK-WiN, prześladowanego po wojnie przez polskich funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Wyjątkowo trudną drogę przez więzienie, łagry przeszła matka – aresztowana i oderwana od rodziny już w 1940 r. Trauma nie ominęła dziadków z obydwu stron i – co najdokładniej opisuje Pani Henryka – pięciorga dzieci wywiezionych 22 czerwca 1941 r.

To dobrze, że Muzeum Pamięci Sybiru wydało wspomnienia Henryki Pagniello z domu Bogusławskiej. Można będzie je zakupić 13 kwietnia 2018 r. w II Liceum Ogólnokształcącym w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie.

Wspólnie z Dyrektorem Muzeum Pamięci Sybiru – prof. Wojciechem Śleszyńskim, który przybędzie wraz z pracownikami muzeum oraz z Dyrektor II LO w Augustowie – Barbarą Koronkiewicz serdecznie zapraszam na spotkanie autorskie z Panią Henryką Pagniello.
Poprowadzi je dr. Marcin Zwolski – Kierownik Działu Naukowego Muzeum Pamięci Sybiru. Naszym gościem będzie również Magdalena Dzienis – Teodorczuk, autorka tekstu historycznego wprowadzającego w tematykę wspomnień. Wybrane teksty przeczytają uczniowie II LO.

W imieniu organizatorów zaproszenie na 13 kwietnia br. (piątek) na godzinę 10.00 kieruję do wszystkich zainteresowanych tematem, szczególnie do Sybiraków i ich rodzin, do szkół noszących imię Sybiraków oraz do środowisk kultywujących pamięć o zesłańcach, łagiernikach i wszystkich ofiarach totalitaryzmu sowieckiego i niemieckiego.

Danuta Kaszlej
Prezes Klubu Historycznego
im. Armii Krajowej w Augustowie

30 marca 2018 | Zbigniew Kaszlej

W „Roku dla Niepodległej” o spóźnionej niepodległości na ziemi augustowsko-suwalskiej

Na sesji Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie, która odbyła się 22 marca 2018 r. w II Liceum Ogólnokształcącym w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie, Łukasz Faszcza wygłosił referat „Pomiędzy wolnością a niepodległością. Suwalszczyzna w okresie: listopad 1918 r. – sierpień 1919 r”.

Łukasz Faszcza jest pracownikiem Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Białymstoku, doktorantem Instytutu Historii Uniwersytetu Warszawskiego, absolwentem II LO w Augustowie.

Jego wykład był kontynuacją tematyki podjętej w lutym br., gdy na zaproszenie Klubu Historycznego uczestnicy „Ferii z IPN” poznali realia okupacji niemieckiej na Suwalszczyźnie w czasie I wojny światowej.

Wiedza Łukasza Faszczy, który sięga do źródeł i literatury niemieckiej, ciekawa ikonografia i sposób przekazu skłoniło nas do zaproszenia referenta na kolejne spotkanie. Tym razem zaprosiliśmy nie tylko młodzież, ale również wszystkich zainteresowanych historią regionu.
Fotoreportaż z klubowej sesji, autorstwa Julii Kaciniel i Eweliny Dadury, pokazuje, że osób zainteresowanych tematyką nie brakuje.
Dziękujemy referentowi oraz wszystkim uczestnikom spotkania i zapraszamy do obejrzenia zdjęć.
Danuta i Zbigniew Kaszlejowie

[Not a valid template]

24 marca 2018 | Zbigniew Kaszlej

Okruchy Obławy Augustowskiej (8) – Antoni Zieliński ps. „Świerczyński”

Na aktualnej Liście osób zaginionych podczas „Obławy Augustowskiej” OKŚZpNP w Białymstoku Antoniego Zielińskiego brak. Brak jest również biogramu Antoniego Zielińskiego w książce Alicji Maciejowskiej „Przerwane życiorysy”. Odnalazłem go natomiast w „Obława Augustowska. Wybór źródeł” wśród zatrzymanych podczas lipcowej pacyfikacji mieszkańców gminy Szczebro – Olszanka. Z tego zapisu wynika, że Zieliński Antoni urodził się 29.05.1905 r., mieszkał w Nowince, zatrzymany został 25.07.1945 r. przez władze sowieckie. Wymieniony był także na liście Ofiar Obławy w tzw. „czarnym katalogu” wydanym przez białostocki Oddział IPN do wystawy „Zaginieni w obławie augustowskiej – lipiec 1945 r.” W latach późniejszych zniknął z listy sygnowanej przez IPN, ciekawe dlaczego?
W materiałach Zdzisława Gwozdka znajduje się informacja, że 1 czerwca 1944 r. Antoni Zieliński ps. „Świerczyński” awansowany został do stopnia sierżanta, że był żołnierzem Obwodu Suwałki AK.
Anna Urbanowska ps. „Lalka”, która w czasie okupacji niemieckiej mieszkała w gajówce Guzowatki w Podnowince dodała, ze Antoni Zieliński wraz z żoną mieszkał w Nowince przy drodze prowadzącej do Aten (trzeci dom od skrzyżowania z drogą na Suwałki), nie mieli dzieci. Przed wojną „pracował w wojsku”. W czasie okupacji zagrożony aresztowaniem musiał się ukrywać w lesie. Po wyzwoleniu Antoni pracował najprawdopodobniej w urzędzie gminy.

O Antonim Zielińskim zrobiło się głośno w 1998 r. Po odsłonięciu w Nowince we wrześniu tego roku pomnika upamiętniającego Juliana Wierzbickiego ps. „Roman”, Henryka Zarębę ps. „Zrąb” i innych żołnierzy oddziału „Romana”, wiele zamieszania w środowisku kombatanckim uczynił mieszkaniec Pruszkowa Tadeusz Radecki zarzucając osobom, które przyczyniły się do jego powstania fałszowanie historii. Wymienił inne nazwiska, które powinny znaleźć się na pomniku, m.in. „… zawodowy żołnierz, obrońca Ojczyzny w 1939 r. dowódca Antoni Zieliński, inicjator i założyciel Oddziału Armii Krajowej w Nowince, jako pierwszy dowódca Oddziału AK wraz ze swoimi żołnierzami poszedł w ostępy leśne Puszczy Augustowskiej, to on rzucił wezwanie walki na śmierć i życie okupantowi. Bo dla niego niekwestionowaną świętością była Ojczyzna, za nią walczył i oddał swe życie. Jest to przykład żołnierza, dowódcy, patrioty i winien być utrwalony dla potomnych …”.

Tadeusz Radecki uszczegółowił jeszcze działania Antoniego Zielińskiego:
„Oddział pod dowództwem Zielińskiego powstał na przełomie 1940 na 1941 r. i w tym czasie leśniczego Wierzbickiego w Podnowince jeszcze nie było, data jego przybycia jest do ustalenia, śmierci również i ten czasokres pomoże zrozumieć co działo się w czasie bytności na tym terenie leśniczego Wierzbickiego i jakie działania prowadził oddział partyzancki dla przypomnienia stwierdzam, wysadzanie śluz na kanale augustowskim i to pod dowództwem właśnie Antoniego Zielińskiego i wiele innych akcji”. [Zachowałem ortografię oryginału. Z.K.]

Na pisma Tadeusza Radeckiego w imieniu augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej odpowiedział Henryk Szybiński, w czasie wojny kpr. pchor. ps. „Bogdan”, „Lach”, żołnierz w oddziale „Romana”. Tak pisał o Antonim Zielińskim.

„Nazwisko to było mi zupełnie obce, w oddziale nie znaliśmy swoich nazwisk. Dopiero jeden z kolegów przypomniał mi, że chodzi o partyzanta „Świerczyńskiego”, którego znałem jako człowieka bardzo porządnego, zdyscyplinowanego i odważnego żołnierza. Przebywał bardzo często w oddziale „Romana” i traktowaliśmy go jako członka oddziału. Często występowaliśmy wspólnie w akcjach bojowych. Był dowódcą drużyny saperów. W żadnej z dotychczas opublikowanych prac i wspomnień nie ma wzmianki o samodzielnym oddziale „Świerczyńskiego” – Antoniego Zielińskiego. Ostatnio wydane opracowanie „Białostocki Okręg AK-AKO VII-44 do VIII-45” autorstwa Kazimierza Krajewskiego i Tomasza Łabuszewskiego podaje na str. 63 w poz. 11 występuje drużyna saperów: d-ca plut. zawod. Antoni Zieliński – „Świerczyński”, skład drużyny 1 podofic. i 7 szereg. Nie ma nigdzie wzmianki aby oddział ten występował samodzielnie”.
Henryk Szybiński dodał jeszcze, że Antoni Zieliński ps. „Świerczyński” aresztowany został w lipcu 1945 r. przez NKWD.

„Świerczyński” był, jak widać powyżej, człowiekiem nietuzinkowym. Tadeusz Radecki uważa go za twórcę konspiracji w okolicach Nowinki. Wielki żal, że jest już tak mało osób, których można zapytać o początki zbrojnego oporu w tej części Puszczy Augustowskiej, by te fakty zweryfikować,.
Jeśli ktoś z czytelników posiada informacje inne niż podane w artykule lub uzupełniające wiedzę o Antonim Zielińskim ps. „Świerczyński” lub o konspiracji niepodległościowej w okolicach Nowinki proszę o kontakt: tel. 501 298 534.
Zbigniew Kaszlej

19 marca 2018 | Zbigniew Kaszlej

Opowieść Łukasza Faszczy o Suwalszczyźnie w latach 1918 – 1919

Zapraszamy 22 marca 2018 r. o godz. 13.00 do II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie na sesję Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie, podczas której Łukasz Faszcza przedstawi referat „Pomiędzy wolnością a niepodległością. Suwalszczyzna w okresie: listopad 1918 r. – sierpień 1919 r”.
Łukasz Faszcza jest pracownikiem Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku i doktorantem Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.

14 marca 2018 | Danuta Kaszlej

„Dom Turka” w Augustowie – siedziba PUBP i NKWD

W czerwcu 2011 r. – napisałam tekst obwieszczający zakończenie batalii o wpis w rejestr zabytków augustowskiej siedziby Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (a wcześniej NKWD), tzw „Domu Turka”, czyli kamienicy przy ul. 3 Maja 16.
Trwające ponad dwa lata starania, dziesiątki pism, zwieńczone postępowaniem przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie, pozwoliły w połowie 2011 r. ocalić miejsce kaźni żołnierzy niepodległościowego podziemia: AK – AKO – WiN i ludzi udzielających im wsparcia.
Ocalić przed czym? Przed rozbiórką obiektu (pozostać miała tylko ściana z tablicą upamiętniającą ofiary) i zabudową posesji galerią handlową.
„Handel na ludzkich szczątkach” – tak określili plan właściciela ludzie, którzy byli w „Domu Turka” przesłuchiwani, torturowani i pamiętali swych kolegów, których ostatni raz widzieli w areszcie mieszczącym się w piwnicach tego budynku, potem już nigdy. Rodziny dostały informacje o śmierci, ale ciał nie.

W 2008 R. augustowianie dowiedzieli się ze zdziwieniem, że kamienicę przy 3 Maja 16 zakupił właściciel miejscowej agencji nieruchomości a nie Miasto Augustów. Opinia publiczna była informowana, że finalizowane są rozmowy prowadzone w imieniu władz miasta ze spadkobiercami przedwojennych właścicieli i że ten tożsamościowy obiekt przeznaczony będzie po zakupie na muzeum. Wiedzę tę mieli augustowscy inwestorzy i część z nich twierdzi, że świadomie odstąpiła od zainteresowania tą posesją, by nie utrudniać negocjacji miastu.
Jednak nie wszyscy i zamiast muzeum okazało się, że w miejscu kaźni ma być galeria handlowa.
Wpis w rejestr zabytków w 2011 r. udaremnił ten plan, nałożył na właściciela wymóg dbałości o obiekt, wymóg przekazywania wiedzy na temat wydarzeń z nim związanych i zagospodarowanie go z zachowaniem szacunku dla przeszłości tego miejsca. Właściciel nie wywiązuje się z obowiązków, jednak nie zgodził się na propozycje ze strony władz miasta odkupienia lub zamiany posesji po cenach rynkowych. Wcześniej prasa podawała astronomiczne kwoty 6 – 8 milionów złotych, jako wycenę satysfakcjonującą właściciela.
„Dom Turka” niszczeje. Warto to zmienić, może dobrze służyć augustowskiej społeczności, ale obowiązywać muszą ceny rynkowe.

Poniżej tekst sprzed siedmiu lat, Z 2011 R., podający najważniejsze fakty z historii budynku w czasie II wojny światowej i po niej. Było siedem lat chudych – może już czas na zmianę?

„Dom Turka” zabytkiem!

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego utrzymał decyzję Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 1 kwietnia 2011 r. o wpisie w rejestr zabytków augustowskiej siedziby NKWD i PUBP – tzw. „Domu Turka”, uznając za zasadną i potrzebną ochronę prawną budynku przy ul. 3 Maja 16 w Augustowie ze względu na jego wartości artystyczne i historyczne. Ochroną konserwatorską objęty został cały obiekt. Datowany 16 czerwca 2011 r. dokument jest decyzją ostateczną w administracyjnym toku postępowania. Odtąd pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga prowadzenie jakichkolwiek prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku. Prace takie są możliwe i wręcz pożądane, wymagają jednak uzgodnień z konserwatorem, by nie naruszały szacunku dla wydarzeń ważnych dla lokalnej społeczności, które ten obiekt w materialny sposób symbolizuje. Właściciel odpowiada za stan jego zachowania.

O uznanie „Domu Turka” za zabytek i zapewnienie mu ochrony prawnej poprzez wpis w rejestr zabytków zwróciły się do PWKZ w czerwcu 2009 r. cztery augustowskie organizacje: Koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Związek Sybiraków, Związek Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej i Klub Historyczny im. Armii Krajowej.

Argumentowaliśmy, że budynek ten, jako miejsce męczeństwa polskich patriotów w czasie II wojny światowej i w okresie powojennym, stanowi świadectwo minionej epoki i zdarzeń , których zachowanie leży w interesie społecznym, a więc spełnia wymogi ustawowej definicji zabytku. Przytoczę najbardziej podstawowe fakty to potwierdzające. Tą augustowską kamienicę na początku 1940 r. przejął Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR (NKWD). Tam właśnie do czerwca 1941 r. (gdy Rosjanie zostali wyparci z Augustowa przez Niemców), więziono przeciwników okupacyjnej sowieckiej władzy, stamtąd też NKWD kierowało trzema kolejnymi deportacjami mieszkańców ziemi augustowskiej w głąb Rosji.

NKWD powróciło do obiektu jesienią 1944 r., a w styczniu 1945 r. usytuowało w nim tworzony według sowieckich wzorców Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, przejmujący stopniowo od Rosjan odpowiedzialność za zwalczanie ruchu niepodległościowego. W lipcu 1945 r. funkcjonariusze PUBP udzielili pomocy służbom sowieckim w realizacji Obławy Augustowskiej, pacyfikacji mającej na celu likwidację polskiego podziemia. „Dom Turka” był wówczas jednym z miejsc przetrzymywania podejrzanych o przynależność bądź wspieranie Armii Krajowej. Ci jej żołnierze, którzy przetrwali lipcową obławę sowiecką byli nadal (aż do jesieni 1954 r.) bezwzględnie ścigani przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego
w Augustowie przy współpracy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Milicji Obywatelskiej. W operacjach (obławach) realizowanych przeciwko antykomunistycznemu podziemiu zabijani byli, a także zatrzymywani, mieszkańcy powiatu augustowskiego i powiatów ościennych. Zwłoki zabitych oraz osoby zatrzymane przewożono do „Domu Turka”, gdzie ujęci poddawani byli brutalnemu śledztwu. Były przypadki zakatowania w czasie przesłuchań w siedzibie UB i pochówków na terenie otaczającym budynek. Istnieje uzasadnione podejrzenie, że nadal mogą znajdować się tam szczątki ludzkie. Liczymy na to, że poprzez ziemną odkrywkę archeologiczną sprawdzą to prokuratorzy Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku. Każdy, kto posiada informację na temat przestępstw funkcjonariuszy PUBP w Augustowie proszony jest o ich zgłoszenie do białostockiego IPN – tel. 85 6645790.

Augustowski „Dom Turka” to miejsce zbrodni komunistycznych o wyjątkowo wyrazistej symbolice: w jednym i tym samym miejscu Polacy doświadczyli represji najpierw sowieckiego, a od 1945 r. polskiego aparatu bezpieczeństwa – represji porażających co do okrucieństwa i liczby. Takie miejsce powinniśmy zachować dla potomnych jako przestrogę, ale i wyraz hołdu dla tych Niezłomnych, którzy za wolną Polskę płacili życiem i zdrowiem a jeszcze do niedawna byli określani nie patriotami, a bandytami. Przypadek „Domu Turka” wykazał, że miejsca zbrodni komunistycznych nie doczekały się ciągle jeszcze w naszym państwie należnej ochrony i nie są traktowane na równi z miejscami zbrodni hitlerowskich. Pomysł zabudowy galerią handlową warszawskiego Pawiaka wydaje się obrazoburczy, a czy równie oburza taki sam projekt odnośnie augustowskiej siedziby NKWD i PUBP ? Augustowski „Dom Turka” jest lokalnym odpowiednikiem Pawiaka (dobrze rozumieją to rodziny ofiar represji komunistycznego aparatu władzy) i dobrze, że nareszcie jest chroniony ustawą o zabytkach. Jestem przekonana, że PWKZ zadba o zachowanie właściwej powagi i godności tego miejsca.

Dziękuję PWKZ i wszystkim, którzy przyczynili się do podjęcia decyzji o wpisie „Domu Turka” w rejestr zabytków , szczególnie augustowianom i mieszkańcom regionu, którzy nie zapomnieli o ofierze swych przodków.

Danuta Kaszlej, Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie.

13 marca 2018 | Zbigniew Kaszlej

Okruchy Obławy Augustowskiej (7) – Izydor Rogalski z Sajenka

Izydor Rogalski, według Listy osób zaginionych podczas „Obławy Augustowskiej” Prokuratury OKŚZpNP w Białymstoku, był synem Piotra i Michaliny, urodzonym w 1901 roku. Mieszkał z żoną i dwiema córkami we wsi Sajenek. Miał braci: Wincentego i Romana.
Więcej informacji o sąsiedzie zza miedzy, opowiedział mi mieszkaniec Sajenka Wincenty Rozmysłowicz.
Izydor Rogalski pracował jako gajowy, był żołnierzem Armii Krajowej, posługiwał się pseudonimem „Dzik”. Według W. Rozmysłowicza nie można mieć wątpliwości co do przynależności Rogalskiego do AK, ponieważ w jego leśnym rewirze, za który odpowiadał, usytuowany był obóz partyzancki. Nie mógł on istnieć bez jego wiedzy i wzajemnego zaufania.
Izydor aresztowany został 15 lipca 1945 r. przez Sowietów w domu, w Sajenku. Przetrzymywany był na Lipowcu w Augustowie. Miał być bardzo mocno bity podczas śledztwa.
W. Rozmysłowicz wspomina także o znalezionej przez Sowietów u Rogalskiego krowie, mającej pochodzić ze stada konwojowanego przez czerwonoarmistów a rozpędzonego przez oddział „Groma” na szosie Augustów – Lipsk.

Zgoła odmienne informacje podaje Alicja Maciejowska w książce „Przerwane życiorysy – Obława Augustowska, lipiec 1945 r.” Powołując się na rozmowę z bratem Izydora – Wincentym napisała, że po wyzwoleniu bracia byli aresztowani, trzymani na UB w Augustowie. Wincenty Rogalski twierdził, że on ani bracia nie byli związani z AK ani żadną inną organizacją. Romanowi Rogalskiemu udało się uciec i w ukryciu przetrwać czas Obławy.
Zadać trzeba sobie pytanie, czy brat Wincenty mógł nic nie wiedzieć o konspiracyjnej pracy Izydora? Może nie powiedział całej prawdy Alicji Maciejowskiej. Sam zresztą był oskarżany o współpracę z Niemcami (był sołtysem) i przewieziony do więzienia w Białymstoku. Do domu wrócił na Boże Narodzenie 1945 r, kiedy po Izydorze już śladu nie było.

A może ktoś z czytelników potrafi uzupełnić lub zweryfikować powyższe dane dotyczące Ofiar Obławy Augustowskiej, w tym Izydora Rogalskiego? Może dysponuje ktoś jego zdjęciem? Będę wdzięczny za kontakt.
Zbigniew Kaszlej

6 marca 2018 | Zbigniew Kaszlej

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Augustowie w obiektywie Wojciecha Kaszleja

Wiedza, pamięć, modlitwa – tyle możemy ofiarować Żołnierzom Wyklętym przez komunistów za ich niezgodę na odebranie Polakom i Polsce wolności.
Wokół tej triady zbudowaliśmy program dwudniowych obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Augustowie.
1 marca 2018 r. wiedzę o „Wyklętych” Augustowszczyzny zaprezentowali uczestnikom sesji Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie Danuta i Zbigniew Kaszlejowie.
Wzruszający dowód pamięci i wiedzy o żołnierzach Polski Podziemnej poległych w walce z Sowietami na kresach II RP w latach 1944 – 1954 dali uczniowie II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie.
Przygotowani przez wicedyrektora szkoły Tomasza Choroszewskiego, poezją (też śpiewaną) i prozą uczcili Kresowych Straceńców pod Ich pomnikiem. Udaliśmy się tam po sesji Klubu Historycznego ze społecznością II LO za sztandarem szkoły oraz sztandarem augustowskiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
Zdjęcia pokazują, że młodym artystom nie było łatwo – śnieg i mróz nie oszczędzał ich, ale poezja Herberta, dramat losów Kresowych Straceńców i talent uczniów II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie czyniły atmosferę godną ludzi, których komuniści wyklęli, za ich walkę o Wolność, o Niepodległą, przeciw sowieckiemu zniewoleniu.
Razem z rodzinami Wyklętych, Burmistrzem Augustowa – Wojciechem Walulikiem,
Prezesem koła Augustów ŚZŻAK – Zbigniewem Kaszlejem, Dyrektor augustowskiego II LO – Barbarą Koronkiewicz i młodzieżą złożyliśmy kwiaty i zapaliliśmy znicze pod pomnikiem Kresowych Straceńców a następnie na grobach „Wyklętych” na augustowskim cmentarzu.

Augustów, 1.03.2018 r.
[Not a valid template]

Dziękujemy wolontariuszom z II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie pod opieką Zbigniewa Ryniewicza i pracownikom Centrum Sportu i Rekreacji w Augustowie z Adamem Wysockim i Łukaszem Bućko za przygotowanie i wydawanie pakietów uczestnikom „Tropem wilczym. Bieg pamięci Żołnierzy Wyklętych”. Jest to szósta edycja fantastycznego projektu Fundacji Wolność i Demokracja, którą realizujemy już po raz czwarty w Augustowie. W tym roku bieg w hołdzie Wyklętym odbył się 4 marca br. w 330 miejscowościach w Polsce i poza jej granicami.

Augustów, 3.03.2018 r.
[Not a valid template]

4 marca 2018 r. otoczyliśmy modlitwą Żołnierzy Wyklętych na mszy świętej w augustowskiej bazylice oraz przed tzw. „Domem Turka” – w miejscu kaźni żołnierzy AK – AKO – WiN i osób udzielających im wsparcia.
Dziękujemy ks. Wojciechowi Jabłońskiemu, pocztom sztandarowym, władzom miasta i powiatu, delegacjom szkół, instytucji i stowarzyszeń, wszystkim uczestnikom uroczystości.

Augustów, 4.03.2018 r.
[Not a valid template]

Gratulujemy wszystkim, którzy oddali hołd Żołnierzom Wyklętym biorąc udział w VI edycji „Tropem wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych” na dystansie 1963 m bądź 5 km. Brawa dla biegnących, truchtających, idących dla pamięci o Wyklętych.
Pomysłodawcą i organizatorem ogólnopolskim biegu była Fundacja Wolność i Demokracja, bieg w Augustowie zorganizowali: Burmistrz Miasta Augustowa, Starosta Augustowski, Klub Historyczny im. Armii Krajowej oraz Centrum Sportu i Rekreacji w Augustowie.
Za współtworzenie dobrej atmosfery wydarzenia dziękujemy biegnącym i wszystkim, którzy włożyli dużo serca i wysiłku w oprawę biegu – dziękujemy dyrekcji, nauczycielom i młodzieży z II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świcie za quiz wiedzowy, wspólne tworzenie znaku Polski Walczącej, malowanie twarzy, pyszne wypieki rozdawane uczestnikom wydarzenia, dokumentowanie uczestnictwa podpisami, przygotowanie własnoręcznie wykonanych nagród m.in. za stylizacje ubioru. Dziękujemy 14. Suwalskiemu Dywizjonowi Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, Ochotniczej Straży Pożarnej Augustów – Lipowiec, Augustowskim Placówkom Kultury, Kids Club Augustów za zorganizowanie zabaw dla najmłodszych, Joannie Denert i tym uczniom Zespół Szkół Społecznych STO, którzy wsparli młodzież z II LO w częstowaniu własnymi wypiekami uczestników wydarzenia i Tadeuszowi Jermakowi, który komentował wszystko, co działo się 4 marca br. przy augustowskim amfiteatrze, dbając o zrelacjonowanie całego spektrum działań.
Poszukajcie na fotografiach siebie i znajomych

[Not a valid template]

Fot. Wojciech Kaszlej
Tekst: Danuta Kaszlej, Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie

28 lutego 2018 | Danuta Kaszlej

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych 2018 r. w Augustowie

Pamięć, modlitwa, wysiłek fizyczny w hołdzie Żołnierzom Wyklętym, bo Niezłomnym.

Zapraszamy w imieniu wszystkich organizatorów i współorganizatorów na dwudniowe obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Augustowie.

1 marca 2018 r. (czwartek) na sesji Klubu Historycznego im. Armii Krajowej Danuta i Zbigniew Kaszlejowie wprowadzą w tematykę Żołnierzy Wyklętych z akcentem na nasz region. Uczestnicy sesji, wraz ze sztandarem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej koło Augustów, sztandarem i społecznością II LO w Augustowie, udadzą się pod pomnik Kresowych Straceńców, gdzie około 13.30 uczniowie tej szkoły przedstawią dramatyczne losy Wyklętych poległych w latach 1944-54 na utraconych ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej.
Spod pomnika na ul. Portowej przejdziemy na augustowski cmentarz, by pomodlić się i zapalić znicze na znajdujących się tam grobach Wyklętych.
Zapraszamy

W niedzielę 4 marca br. o godz. 10.15 zapraszamy poczty sztandarowe i zainteresowanych przed augustowską siedzibę PUBP – tzw. Dom Turka (ul. 3 Maja 16), skąd po złożeniu kwiatów udamy się do Bazyliki NSJ na mszę świętą o godz. 10.30 za Żołnierzy Wyklętych i osoby udzielające Im wsparcia.

O godz. 12.00 przy amfiteatrze nad jez. Necko „Tropem wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych”

Informacje o wydarzeniach towarzyszących niedzielnemu biegowi: http://akklub.pl/aktualnosci/pobiegnij-tropem-wilczym-w-holdzie-wykletym-w-augustowie/ i na wydarzeniu FB: https://www.facebook.com/events/968110886670530/

Jeśli nie możesz pobiec – przyjdź, by kibicować!
Młodzież z II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie, wspierana przez uczniów szkół STO w Augustowie zadba o to, by nikt nie nudził się. Przygotowujemy quizy z nagrodami, malowanie „buziek” i inne atrakcje dla dzieci i wszystkich obecnych 4 marca, w samo południe, przy augustowskim amfiteatrze.

Rejestracja do 1 marca br. http://zapisy.domtel-sport.pl/bieg-tropem-wilczym-2018-augustow-v2054.pl.html

Piękne pakiety startowe (wraz z numerem startowym) wydawać będą nasi wolontariusze w sobotę 3 marca br. w godz. 12:00 – 17:00 w biurze zawodów na miejskiej pływalni CSiR, przy ul. Sucharskiego 15, oraz w dniu zawodów br. w godz. 9:00-11:00 w biurze zawodów w Amfiteatrze. Konieczne jest posiadanie aktualnego dowodu tożsamości w celu weryfikacji uczestników
Na miejscu przy Biurze Zawodów uczestnicy biegu będą mogli pozostawić swoje rzeczy w depozycie.
Na starcie symbolicznego dystansu 1963 m. mogą stanąć wszyscy (też niezarejestrowani na bieg), którzy chcą biegnąc bądź idąc (można też z kijkami) oddać swym wysiłkiem hołd Wyklętym.
Bądźcie z nami!