Oddajemy do rąk czytelników drugi tom Augustowskich pamiętników.
Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie w tym roku będzie obchodził piątą rocznicę działalności. Od początku stawiając sobie za cel propagowanie historii najnowszej, w tym historii regionu zorganizowaliśmy ponad trzydzieści sesji klubu, wydajemy biuletyny klubu i publikujemy materiały związane z tematyką sesji.
Urodziła się 20 maja 1927 r. w Augustowie. Ojciec Leon był augustowskim policjantem. W grudniu 1939 r. został aresztowany, przebywał w więzieniu w Grodnie i Mińsku. Zamordowany przez Sowietów wiosną 1940 r. Wraz z matką Feliksą, siostrą Anną, braćmi: Eugeniuszem Antonim i Walentym 13 kwietnia 1940 r. została wywieziona na Syberię. Do Polski rodzina powróciła w czerwcu 1946 r. W 1947 r. ukończyła trzymiesięczny kurs z wychowania przedszkolnego w Białymstoku. Do czasu przejścia na emeryturę pracowała jako Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w Augustowie. Mieszka w Augustowie, aktywny członek augustowskiego koła Związku Sybiraków.
Tragiczny wrzesień 1939 w mojej pamięci. Tyle lat upłynęło od tej daty, a wspomnienia są wciąż tak żywe. Wojna. Straszne słowo, takie krótkie, a mieszczące w sobie ogrom nieszczęść, tragedii, wylanej krwi i łez. Co znaczyło ono dla nas, dzieci? Jego tragizm poznawaliśmy na własnej skórze.
Pamiętam doskonale dzień 1-go września. My, dzieci, przejęte rozpoczęciem roku szkolnego, od jakiegoś czasu żyliśmy już szkołą, nauką. Tymczasem zamiast uroczystości szkolnych rozpoczęły się bombardowania. Pierwszy, chyba rozpoznawczy nalot o 540. Powyskakiwaliśmy z łóżek. Samoloty, zda się tuż nad dachami, okropny huk, przerażenie. Groza padła na wszystkich – jedni krzyczeli „wojna, wojna”, inni woleli wmawiać sobie, że to tylko manewry, choć na skrzydłach samolotów widoczne były czarne krzyże, tzw. „krojce”. Następny nalot, w pół godziny po pierwszym, nie był już paradą. Posypały się bomby, i to gęsto. Ludzie, przerażeni i zdezorientowani, nie wiedzieli, co czynić. Na mojej ulicy Krakowskiej nikt nie miał radia i dopiero po jakimś czasie dowiedzieliśmy się, że Niemiec napadł na naszą Ojczyzną.
Stanisław Szyper urodził się w listopadzie 1923 r. w Jastrzębnej, pow. augustowski. Syn Wincentego i Wiktorii z d. Anuszkiewicz. W 1938 r. ukończył szkołę powszechną w Krasnymborze. We wrześniu 1941 r. zabrany do Niemiec. Pracował w majątkach: Paulsgut, Tharden i Turouken. Z robót zwolniony ze względu na stan zdrowia. Aresztowany w lipcu 1945 r. przez Sowietów w Obławie Augustowskiej, wypuszczony został z Jasionowa k/Krasnegoboru. Uczył się krawiectwa u Jana Wojewnika w Krasnymborze. Od 1948 r. pracował jako samodzielny krawiec. W tym też roku rozpoczął Kurs Korespondencyjny prowadzony przez Towarzystwo Uniwersytetów Robotniczych w Warszawie. Z chwilą utworzenia w 1950 r. Zaocznego Liceum Ogólnokształcącego w Ełku podjął tam naukę i w 1952 r. ukończył dziesiątą klasę. W sierpniu 1951 r. zawarł związek małżeński z Leokadią Stanulewicz. Od 1952 r. pracował jako nauczyciel w Mikaszówce. Od września 1952 r. wraz z żoną byli nauczycielami w szkole podstawowej w Skieblewie. Pracował tam jako dyrektor szkoły. W 1964 r. zdał egzamin dyplomowy Studium Nauczycielskiego w Ełku. Od 1973 r., aż do przejścia na emeryturę w 1982 r. pracował w Zbiorczej Szkole Gminnej w Lipsku. Działacz społeczny, członek Zespołu Regionalnego Pieśni i Tańca „Lipsk” oraz Orkiestry Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej w Lipsku. Mieszka w Lipsku.
W 2009 r. zainicjowaliśmy nową formę dokumentowania i popularyzacji wiedzy o dziejach ziemi augustowskiej w postaci wydawnictwa źródłowego. Pierwszy tom zawierał dwa pamiętniki: Jana Michaluka i Cecylii Słomy. W tomie drugim prezentujemy: wspomnienia Stanisława Szypera „Moja rodzinna wieś w latach 1935 – 1948”, obszerne fragmenty pamiętnika Wiktorii Malinowskiej „Wojna i Syberia” oraz obszerne fragmenty pamiętnika Stanisława Dzieniszewskiego.Czytaj dalej (wstęp autorstwa Danuty Kaszlej)