100 lat 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego świętowano hucznie w Suwałkach w dniach 21 – 22 sierpnia 2020 r.
Pułk, utworzony w 1920 r. z ochotników gotowych walczyć z bolszewikami, stacjonował w Suwałkach od 1922 r. do 1939 r. W wojnie obronnej skapitulował, jako jeden z ostatnich, 6 października 1939 r. Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Latem 1944 r., w czasie akcji „Burza”, nazwę pułku przyjął oddział Armii Krajowej Juliana Wierzbickiego ps. „Roman”.
Główne uroczystości rozpoczęły się złożeniem kwiatów pod pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Przed konkatedrą św. Aleksandra miała miejsce polowa msza święta w intencji poległych, pomordowanych i zmarłych szwoleżerów 201 a następnie 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich oraz bohaterów walk o niepodległość Suwalszczyzny w 101. rocznicę wyzwolenia Suwałk. Uczestniczyła w niej kompania honorowa 1 Batalionu Zmechanizowanego Szwoleżerów Mazowieckich oraz Szwadron Honorowy szwoleżerskiego pułku, grupy rekonstrukcyjne i mieszkańcy Suwałk.
Po przemarszu wojsk i Szwadronu Honorowego ulicami Suwałk, ciąg dalszy uroczystości miał miejsce w byłych koszarach 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego przy ul. Sejneńskiej. Odbył się tam uroczysty apel oraz odsłonięta została tablica upamiętniająca żołnierzy 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich. Przybyłe delegacje złożyły kwiaty pod tablicą. W imieniu augustowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej wiązankę złożyli: Prezes koła – Zbigniew Kaszlej oraz Danuta Kaszlej – Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie.
Kawaleryjski obiad zakończył tą ważną dla społeczności Suwałk uroczystość.
Gratulujemy organizatorom: Dowódcy Szwadronu Honorowego 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich – rtm. kaw. och. Piotrowi Szakaczowi oraz Dyrektorowi Muzeum Okręgowego w Suwałkach – Jerzemu Brzozowskiemu.
Jednocześnie polecamy monografię pułku autorstwa Krzysztofa Skłodowskiego.
Tekst i fot. Zbigniew Kaszlej