Sesje klubu
„Zginęli, bo byli Polakami…” – Obława Augustowska 1945 r.
Prezentację „Zginęli, bo byli Polakami…” przedstawili uczniowie Gimnazjum w Gibach. Marcin Zwolski – pracownik OBEP IPN w Białymstoku przedstawił referat: „Obława Augustowska. Problemy z ustalaniem miejsc represji, Tadeusz Radziwonowicz – Dyrektor Archiwum Państwowego w Suwałkach wygłosił referat: „Pierwsze poszukiwania zaginionych. Archiwalia dotyczące Obławy Augustowskiej w zasobach Archiwum Państwowego w Suwałkach, Zbigniew Kaszlej – członek Rady Programowej Klubu zaprezentował referat: „Lista osób zaginionych w Obławie – aspekty prawne i metodologiczne”.
Sesji towarzyszyła wystawa „Obława Augustowska (lipiec 1945 r.)” przygotowana przez Referat Wystaw, Wydawnictw i Edukacji Historycznej Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku.
Sesję rozpoczął występ uczniów II LO oraz augustowskiej szkoły muzycznej poświęcony rocznicy częściowo wolnych wyborów do Sejmu i Senatu z 4. 06. 1989 r.
Zebranie wśród dorosłej części audytorium podpisów pod petycją do podlaskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków o wpisanie augustowskiej siedziby NKWD i PUBP w rejestr zabytków nieruchomych.
Replika sztandaru 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, ułańska szabla i buty, zdjęcia i dokumenty – w takiej scenerii poznawaliśmy historię elitarnego pułku stacjonującego w okresie międzywojennym w Augustowie.
Prezentacji Atlasu polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, red. Rafał Wnuk, Sławomir Poleszak, Agnieszka Jaczyńska, Magdalena Śladecka, Warszawa – Lublin 2007, dokonał Piotr Łapiński, pracownik OBEP IPN w Białymstoku, autor rozdziału Polskie podziemie niepodległościowe w województwie białostockim 1944-1956.
Sprawozdania z wizji lokalnej obozu partyzanckiego Inspektora Inspektoratu IV Suwalskiego AK – Jana Tabortowskiego „Bruzdy” zlokalizowanego w okolicach miejscowości Strękowizna dokonał Jacek Bednarczyk, historyk, nauczyciel Augustowskiego Centrum Edukacyjnego.
Referaty:
– „Twórcy konspiracji niepodległościowej na Augustowszczyźnie pod okupacją sowiecką 1939-1941″ , wygłoszony przez dra Rafała Wnuka – Naczelnika OBEP IPN w Lublinie,
– „Antoni Karp „Jarzabek”, Wacław Skabowski „Burza” i Kazimierz Dunin – Markiewicz „Staryk” – przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego w Augustowie”, wygłoszony przez Jarosława Szlaszyńskiego – Wicestarostę Augustowskiego,
– „Kpt. Bronisław Jasiński (1914-1992) „Komar”, „Łom” – Komendant Obwodu AK – AKO Augustów” – wygłoszony przez Piotra Łapińskiego – pracownika OBEP IPN w Białymstoku.
Sesji towarzyszyła wystawa „Armia Krajowa – zbrojne ramię Polskiego Państwa Podziemnego na Augustowszczyźnie” przygotowana przez Barbarę Kondracką i Wojciecha Baturę – pracowników Muzeum Ziemi Augustowskiej.
[Not a valid template]„Obława Augustowska i pamięć o niej”
Prezentowany był film Leszka Petryckiego „Ale może o tym nie wolno mówić?”. Rys historyczny obławy przedstawił Zbigniew Kaszlej (patrz w menu: Referaty). O utworzeniu w 1987 r. i działalności Obywatelskiego Komitetu Poszukiwań Mieszkańców Suwalszczyzny Zaginionych w lipcu 1945 r. opowiadali jego członkowie: Mirosław Basiewicz, Maria Chwalibóg, Stanisław Kowalczyk, Jan Krzywosz i Alicja Maciejowska.
Sesji towarzyszyła wystawa „Obława Augustowska (lipiec 1945 r.)” przygotowana przez Referat Wystaw, Wydawnictw i Edukacji Historycznej Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku.
[Not a valid template]Zawiera sprawozdanie z sesji poświęconej kadrze kierowniczej augustowskiego UB, rys historyczny budynku zwanego „Domem Turka” – siedziby NKWD, a od stycznia 1945 r. PUBP w Augustowie oraz wygłoszony na sesji referat Piotra Łapińskiego
[Not a valid template]
Referat „Rzeczywistość i legenda Armii Krajowej” wygłosił prof. dr hab. Jerzy Eisler – Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie.
Sesji towarzyszyła wystawa „Archiwum Jana Biedula „Dziewanowskiego”, którą przygotował i zaprezentował Zbigniew Kaszlej.
Uczestnicy spotkania (a także biblioteki w regionie) otrzymali pierwszy numer Biuletynu Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie, redagowany przez Zbigniewa Kaszleja. Zawiera on sprawozdanie z przebiegu inauguracji działalności klubu wraz z fotoreportażem oraz wkładkę z tekstem referatu wygłoszonego na sesji. Każde kolejne klubowe spotkanie jest dokumentowane w Biuletynach w taki sam sposób.
21 listopada 2006 r. w II Liceum Ogólnokształcącym w Augustowie miała miejsce uroczysta inauguracja działalności Klubu Historycznego im. Armii Krajowej
Powołanie Klubu jest efektem współpracy Starostwa Powiatowego w Augustowie, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, białostockiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej oraz II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie.
Uroczystego otwarcia Klubu dokonał Franciszek Wiśniewski Starosta Augustowski, koordynator działań związanych z jego powołaniem. Następnie zabrał głos dr Waldemar Wilczewski – Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Białymstoku, który potwierdził w swym wystąpieniu chęć współpracy ze strony Instytutu. Gotowość wspierania działalności Klubu wyraził też Prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej – ppłk Czesław Cywiński. We wzruszającym liście Do Pedagogów i Młodzieży Szkół Ziemi Augustowskiej podkreślił znaczenie edukacji historycznej dla wychowania młodzieży w patriotyźmie. „Nas, pokolenie młodzieży polskiej II Rzeczypospolitej tak właśnie wychowywano, na przykładach walk Powstania Styczniowego 1863 r.”.
20 listopada 1943 r. dowódca AK wydał rozkaz określający zadania podległych sobie struktur w momencie odwrotu wojsk niemieckich oraz stosunek do wkraczającej na ziemie polskie oddziałów Armii Czerwonej, w którym jednocześnie wydał zarządzenia do „wzmożonej akcji dywersyjnej”, określonej kryptonimem „Burza”. Cel i zadania akcji zostały sformułowane jako: „Podkreślenie naszej woli bicia Niemców i to nawet w wypadku niekorzystnego dla nas stosunku sił, czyli wśród okoliczności nie zezwalających na podjęcie powszechnego powstania oraz samoobrona przed wyniszczeniem nas przez wycofujących się Niemców”, natomiast jej wykonanie zostało określone następująco: „Działania będą polegały na zaciętym nękaniu cofających się straży tylnych niemieckich (ew[entualnie] nawet oddziałów tylnych straży tylnej), na silnej dywersji na całej głębokości terenu, w szczególności na komunikację”[1].