80. rocznica pierwszej masowej wywózki Polaków w głąb ZSRR była tematem sesji Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie w dniu 10 lutego 2020 r. Zaprosiliśmy do II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie każdego, kto chciał posłuchać o dramacie wielu mieszkańców naszego regionu zabranych z domów w mroźne, lutowe dni 1940 r. i zesłanych na nieludzką ziemię. Prowadziliśmy transmisję spotkania, którą można obejrzeć pod tym linkiem: https://www.facebook.com/akklub/videos/124166762277522/
Referentem był dr Marcin Zwolski, Kierownik Działu Naukowego Muzeum Zesłańców Sybiru w Białymstoku
Serdecznie zapraszamy 17 września br., w rocznicę napadu ZSRR na Polskę, na uroczystości w Augustowie i Białobrzegach związane z 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej.
1 września 1939 r., wojska niemieckie bez wypowiedzenia wojny przekroczyły o świcie na całej niemal długości granice Rzeczypospolitej, rozpoczynając tym samym pierwszą kampanię II wojny światowej. W 80. rocznicę tych wydarzeń w Augustowie, w samo południe, wybrzmiały syreny alarmowe dla upamiętnienia tych wydarzeń. Pod pomnikami „Tym, którzy oddali swe życie za wolną i sprawiedliwą ojczyznę” i „Nigdy więcej wojny” wiązanki kwiatów złożyły władze miasta Augustowa i Powiatu Augustowskiego, a w imieniu Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie Prezes Danuta Kaszlej.
Serdecznie zapraszamy w piątek 12 lipca oraz w niedzielę 14 lipca 2019 r. do wspólnego wyrażenia w Augustowie naszej pamięci o Ofiarach Obławy Augustowskiej – sowieckiej pacyfikacji z lipca 1945 r. wymierzonej w polskich patriotów, mieszkańców ziemi augustowskiej, sejneńskiej, sokólskiej, suwalskiej oraz terenów dzisiejszej Litwy i Białorusi.
Wolność kocham i rozumiem. Wolności oddać nie umiem …
W Dniu Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej – 12 lipca 2019 r. o godz. 20 .00 w miejskim amfiteatrze przy jez. Necko na scenie staną przed Państwem legendy polskiego rocka – Chłopcy z Placu Broni i Sztywny Pal Azji. Koncertem pod hasłem ROCK WOLNOŚCI przypomnijmy wartość świętą dla większości Polaków. Kolejne pokolenia decydowały się stawać w obronie wolności i płaciły za to cenę wysoką, czasem najwyższą – tak jak w lipcu 1945 r. Ofiary Obławy Augustowskiej. Czy nadal cenimy wolność? Czy jest wartością, która łączy ponad pokoleniami i podziałami?
Modlitwa, pamięć …
W intencji Ofiar Obławy Augustowskiej i Ich Rodzin pomodlimy się w niedzielnej liturgii 14 lipca o godz. 18.00 w Bazylice Mniejszej Najświętszego Serca Jezusowego w Augustowie. Pamięć wyrazimy też składając kwiaty o godz. 17.45 przed tzw. Domem Turka, gdzie w lipcu 1945 r. więziono zatrzymanych oraz w bazylice pod tablicą upamiętniającą Ofiary Obławy Augustowskiej .
(…)musimy zatem wiedzieć policzyć dokładnie zawołać po imieniu opatrzyć na drogę
Po zakończeniu mszy św., przed godz. 19.00, zachęcamy do udziału w III publicznym odczytaniu nazwisk naszych przodków, zamordowanych przez Sowietów w lipcu 1945 r.: „Przywróćmy Im imiona i twarze”. Ta, wyrażona pięknie przez Zbigniewa Herberta, idea „zawołania każdego po imieniu” zgromadziła rok temu w bazylice (a dwa lata wstecz – w centrum naszego miasta, na Rynku Zygmunta Augusta), bardzo wielu mieszkańców Augustowa i regionu oraz turystów. Imiona i nazwiska Ofiar Obławy Augustowskiej odczytywali wtedy członkowie ich rodzin, osoby z pokolenia jeszcze pamiętającego dramatyczny lipiec 1945 r., w tym AK-owcy i również ludzie młodzi, dzieci – bo pamięć trzeba przenieść na następne pokolenia. Na nie spada obowiązek wyjaśnienia zbrodni sprzed 74 lat.
14 lipca br., w 74. rocznicę pacyfikacji, powtórzmy ten nasz augustowski, oddolny „apel pomordowanych”. W Bazylice Mniejszej NSJ każdy będzie mógł podejść do mikrofonu i odczytać nazwiska ofiar największej zbrodni na Polakach po II wojnie światowej.
Koncert w hołdzie Ofiarom Obławy Augustowskiej
Po zakończeniu apelu pamięci, w ramach cieszącego się uznaniem cyklu Camerata Augustoviana, rodzina Bojarczuk zakończy uroczystości koncertem, na który złożą się utwory polskich kompozytorów, muzyka ludowa i pieśni patriotyczne.
Oddajmy wspólnie hołd Ofiarom Obławy Augustowskiej. Zabierzmy ze sobą rodzinę, przyjaciół, znajomych. Niech świadomość konieczności wyjaśnienia zbrodni przejmują młodzi, bo niestety brak podstaw do nadziei, że nastąpi to szybko. Zapraszam w imieniu wszystkich organizatorów augustowskich rocznicowych obchodów. Są one celowo tak zróżnicowane w formie, by każdy z nas znalazł przestrzeń do refleksji o dramacie z lipca 1945 r. Ta trauma w rodzinach dotkniętych lipcową obławą wciąż trwa. Odnalezienie dołów śmierci zamordowanych 74 lata temu pozostaje zadaniem do wykonania, by „policzyć dokładnie, zawołać po imieniu, opatrzeć na drogę”. Danuta Kaszlej
W odwecie za pomoc udzielaną partyzantom Armii Krajowej, 26 sierpnia 1943 r. żandarmi z Lipska i funkcjonariusze gestapo z Grodna otoczyli wieś Jasionowo i zapędzili wszystkich mieszkańców do zabudowań należących do Franciszka Sztukowskiego. Stamtąd wyprowadzali ich nad krawędź masowego grobu, wykopanego uprzednio przez mieszkańców sąsiednich wsi i zabijali strzałem w tył głowy. Kilkoro dzieci wrzucono do mogiły żywcem. Ogółem zamordowano 58 osób (13 mężczyzn, 24 kobiety i 21 dzieci). Ocalało siedem osób ukrytych w stodołach i na strychach.
Po egzekucji dokonano grabieży mienia zamordowanych, rozbiórki i dewastacji zabudowań. Zniszczono całkowicie 15 budynków mieszkalnych i 32 gospodarcze.
W 75. rocznicę tych wydarzeń 26 sierpnia 2018 r. o godz. 12.00, przy zbiorowej mogile pomordowanych mieszkańców wsi Jasionowo, odprawiona zostanie uroczysta msza święta. Starosta Augustowski w celu umożliwienia udziału w uroczystościach mieszkańcom Augustowa i okolic zapewnia wszystkim chętnym przejazd autokarem do Jasionowa. Autokar zostanie podstawiony w niedzielę – 26 sierpnia br. o godz. 10.50 na dworcu PKS w Augustowie.
Modlitwa, prawda, pamięć, doprowadzenie do pochówku zamordowanych przez sowietów w lipcu 1945 r. – to nasz narodowy obowiązek wobec Ofiar Obławy Augustowskiej. Wciąż nie wiemy, gdzie są ich doły śmierci. Nie znamy też pełnej listy ofiar.
12 lipca br. w augustowskiej bazylice „zawołaliśmy Ich po imieniu”, jak nakazywał Zbigniew Herbert. Bo masowa zbrodnia ma indywidualne twarze.
W imieniu organizatorów dziękujemy wszystkim, którzy zaangażowali się w augustowskie uroczystości.
„Przywróćmy Im imiona i twarze” – II publiczne odczytywanie imion i nazwisk Ofiar Obławy Augustowskiej
Fotoreportaż Piotra Kierkli ze złożenia kwiatów pod augustowską siedzibą Urzędu Bezpieczeństwa, gdzie w lipcu 1945 r. więziono zatrzymanych w Obławie Augustowskiej:
[Not a valid template]
Po mszy św., sprawowanej w intencji Ofiar Obławy Augustowskiej i ich rodzin przez ks.Wojciecha Jabłońskiego, odbyło się II publiczne odczytanie nazwisk porwanych przez sowietów i zamordowanych mieszkańców naszego regionu oraz koncert wiolonczelowy „Historia Polski muzyką opowiedziana”
Fotoreportaż Marty Smolińskiej:
Serdecznie zapraszamy 12 lipca 2018 r. (czwartek) na godz. 18.00 do Bazyliki Mniejszej Najświętszego Serca Jezusowego w Augustowie na mszę świętą w intencji Ofiar Obławy Augustowskiej i Ich Rodzin.
Po zakończeniu mszy św., przed godz. 19.00, zachęcamy do udziału w II publicznym odczytaniu nazwisk naszych przodków, zamordowanych przez Sowietów w lipcu 1945 r.: „Przywróćmy Im imiona i twarze”.
Ta idea „zawołania każdego po imieniu” zgromadziła rok temu w centrum naszego miasta, na Rynku Zygmunta Augusta, bardzo wielu mieszkańców Augustowa i regionu oraz turystów. Imiona i nazwiska Ofiar Obławy Augustowskiej odczytywali wtedy członkowie ich rodzin, osoby z pokolenia jeszcze pamiętającego dramatyczny lipiec 1945 r., w tym AK-owcy i również ludzie młodzi, dzieci – bo pamięć trzeba przenieść na następne pokolenia. Na nie spada obowiązek wyjaśnienia zbrodni sprzed 73 lat.
12 lipca, w rocznicę rozpoczęcia pacyfikacji, powtórzmy ten nasz augustowski, oddolny „apel pomordowanych”. W Bazylice Mniejszej NSJ każdy będzie mógł podejść do mikrofonu i odczytać nazwiska ofiar największej zbrodni na Polakach po II wojnie światowej.
Po zakończeniu apelu pamięci wystąpi ponad 60 uczestników VI Warsztatów Wiolonczelowych, którzy – wraz ze swoimi profesorami – przygotowali i wykonają koncert „Historia Polski muzyką opowiedziana – na orkiestrę wiolonczelową”
Jak co roku, w trzecią niedzielę lipca, odbędą się również obchody rocznicy Obławy Augustowskiej w Gibach.15 lipca br. o godz.12.00 odprawiona zostanie uroczysta msza święta w kościele pw. św. Anny. O godz. 13.30 przewidziany jest przemarsz na Górę Krzyży, gdzie nastąpi oddanie hołdu Ofiarom Obławy Augustowskiej „w słowie, zniczach i pieśni”. Organizatorzy gibiańskich obchodów proszą, by w tym roku nie kwiaty, a znicze były wyrazem naszej pamięci. Starosta Augustowski zapewnia autokar, którym kombatanci, poczty sztandarowe szkół oraz zainteresowane osoby mogą dojechać na uroczystości do Gib. Odjazd autokaru 15 lipca 2018 r. o godz. 10.45 z dworca PKS w Augustowie.
Oddajmy wspólnie hołd Ofiarom Obławy Augustowskiej i nie ustawajmy w wołaniu o jej wyjaśnienie.
Uczestniczyliśmy w uroczystych obchodach 71. rocznicy ujawnienia struktur niepodległościowego podziemia w Sokółce. Inicjatorem i głównym organizatorem „Niedzieli z sokólskim obwodem Armii Krajowej” było Stowarzyszenie Historyczne im, Bohaterów Ziemi Sokólskiej.
Po mszy świętej w kolegiacie pw. św. Antoniego Padewskiego miało miejsce złożenie wiązanek kwiatów i zapalenie zniczy przy pomniku poświęconym żołnierzom Obwodu AK Sokółka. Następnie przy starej plebanii grupy rekonstrukcyjne odtworzyły moment ujawnienia struktur podziemia niepodległościowego w Sokółce w kwietniu 1947 r.
Tradycyjna żołnierska grochówka była zwieńczeniem uroczystości.
Zainteresowanych przebiegiem ujawnienia 1947 r. w Augustowie i Suwałkach odsyłam do artykułu D.Kaszlej, Z. Kaszlej: http://www.astn.pl/r2002/ujawnienie.htm
Znajdziecie tam też zweryfikowane listy ujawnionych i ich przypisanie do struktur WiN – setki nazwisk żołnierzy AK-AKO-WiN z ziemi augustowskiej i suwalskiej – może z Waszych rodzin? To efekt mrówczej pracy i analizy ponad 10 tys. ankiet ujawnionych na mocy amnestii 1947 r.
W poniższej relacji o sokólskim ujawnieniu mówią w imieniu organizatorów rekonstrukcji Krzysztof Promiski, Krzysztof Oszer, Andrzej Zabek. Danuta Kaszlej odpowiada na pytanie o prześladowania ujawnionych: https://bialystok.tvp.pl/37012948/29042018-godz1830
[Not a valid template]
fot. Zbigniew Kaszlej
[Not a valid template]
fot. Stowarzyszenie Historyczne im. Bohaterów Ziemi Sokólskiej
Spotkanie z Henryką Pagniello z domu Bogusławską, autorką wspomnień o zesłańczych losach pięciorga dzieci z bargłowskiej rodziny, zgromadziło liczne grono Sybiraków i osób kultywujących pamięć o ofiarach czterech masowych wywózek Polaków, przeprowadzonych przez ZSRS w 1940 i 1941 r.
Zorganizowaliśmy promocję w II Liceum Ogólnokształcącym w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie 13 kwietnia, kiedy obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej i jednocześnie 78. rocznicę drugiej deportacji na nieludzką ziemię, która objęła m.in. rodziny ofiar Katynia. Uczciliśmy ich minutą ciszy a przy pomniku katyńskim, znajdującym się przed szkołą, młodzież zapaliła znicze.
Wywiad z autorką wspomnień oraz z Magdaleną Dzienis – Todorczuk z białostockiego oddziału IPN przeprowadził dr. Marcin Zwolski, Kierownik Działu Naukowego Muzeum Pamięci Sybiru.
Rozmowa opierała się na fragmentach wspomnień ukazujących wybrane przeżycia z siedmioletniego zesłania. Odczytały je uczennice II LO: Gabriela Kleczkowska, Julia Kopiczko, Angelika Pomichter i Kinga Borawska.
Taka konwencja spotkania pozwoliła też pogłębić temat rzadko nazywany wprost w sybirackich wspomnieniach: traumy rzutującej na całe życie.
Pani Henryka Pagniello ma odwagę i umie nazwać wpływ przeżyć dzieci – osieroconych na 7 lat zesłania – na sferę emocji, relacji z bliskimi. Powrót do ojczyzny i do rodziców nie mógł przywrócić dzieciństwa a dostatek chleba – nasycić głodu uczuć, wyziębienia emocjonalnego. Trudny sybiracki bagaż pozostawał do przepracowania…
Jest to straszliwe oskarżenie wobec sowieckiego totalitaryzmu. Wybrzmiało naturalnie, jako element głębokiej, wzruszającej szczerością i intensywnością emocji (pomimo upływu lat) opowieści „Była taka rodzina”.
Myślę, że młodsi i starsi uczestnicy piątkowej promocji opowieść tę zapamiętają i nic dziwnego, że tak wielu wyszło ze spotkania z zakupioną książką i autografem Henryki Pagniello.
Dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru prof. Wojciech Śleszyński podziękował autorce za udostępnienie wspomnień.
Organizatorzy promocji:
Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie
II Liceum Ogólnokształcące im. Polonii i Polaków na Świecie
Muzeum Pamięci Sybiru (wydawca)
Danuta Kaszlej
Fotoreportaż autorstwa Eweliny Dadury i Julii Kaciniel z promocji książki Henryki Bogusławskiej „Była taka rodzina”.
