Wspomnienie o płk. Czesławie Cywińskim
Doceniam bardzo i zakotwiczam mocno w pamięci takie chwile, kiedy dane mi było przeżyć coś bardzo ważnego – zachwyt drugim człowiekiem. Takim Pięknym Człowiekiem, godnym podziwu był Prezes ZG ŚZŻ AK – Czesław Cywiński. To z jego inicjatywy powstał nasz augustowski Klub Historyczny im. Armii Krajowej. Współpraca przy realizacji wielu przedsięwzięć pozwoliła nam poznać bliżej Pana Prezesa i przyniosła jego serdeczną zażyłość z augustowskim środowiskiem. Mieliśmy przyjemność czterokrotnie gościć go w Augustowie, przyjeżdżał na zaproszenie Starosty Augustowskiego, Klubu Historycznego, augustowskiego koła ŚZŻ AK. Lubił spędzać tu czas, interesował się losami Akowców, Obławą Augustowską, Domem Turka, uczestniczył w obchodach 200-lecia tradycji powiatu augustowskiego, święcie akowskim, Tygodniu Pamięci o Polskim Państwie Podziemnym.
Czesław Cywiński to człowiek o wspaniałej, budzącej szacunek biografii. Urodzony w 1926 r. w Wilnie już jako uczeń gimnazjalny zaangażował się w konspirację i ze świadectwa jego życia wynika, że drogi służby ojczyźnie nie porzucił nigdy. Patriota, życzliwy i wrażliwy, serdeczny, skromny, zatroskany o to, jak ocalić i przenieść etos Armii Krajowej w przyszłość, uczynić go ważnym dla młodego pokolenia. Był to istotny cel jego działalności a drogę jego realizacji widział w Klubach Historycznych. Zapamiętałam, jak ten mądry człowiek potrafił doskonale dostosować swój przekaz do odbiorcy – o tych samych wartościach inaczej mówił do licealistów przed gmachem II LO w Augustowie, a za kilkanaście minut, w innej formie, do kilkulatków w czasie spotkania na Kozim Rynku. W obu wypadkach przesłanie żołnierza 1. Wileńskiej Brygady Juranda, uczestnika m.in. operacji Ostra Brama, więźnia Kaługi miało moc i wiarygodność potwierdzoną życiorysem. Pan Czesław dobrze służył zachowaniu pamięci o żołnierzach Armii Krajowej, tego wyjątkowo doświadczonego przez historię pokolenia, które poświęciło życie Niepodległej, tak jak On. Wyrazem szacunku środowiska był dwukrotny wybór na stanowisko Prezesa Zarządu Głównego (w 2005 i 2008 r.) w którego prezydium pracował przez kolejne kadencje już od 1996 r. Kierując Związkiem doprowadził do wzrostu znaczenia i rangi ŚZŻAK. Poza troską o pamięć historyczną potrafił też zadbać o sprawy bytowe Akowców i o należne ich uhonorowanie poprzez awanse i odznaczenia. Pan Prezes był człowiekiem ogromnej wiedzy, szerokich horyzontów i to nadawało rozmach prowadzonej przez niego działalności. Doprowadził do współpracy ze środowiskami byłych żołnierzy AK poza granicami – m.in. w USA, Wielkiej Brytanii i na Litwie. Dbał o kontakty z Okręgami, poszczególnymi Kołami i środowiskami często uczestnicząc osobiście w ich działaniach, a zwłaszcza przy organizowaniu terenowych Klubów Historycznych. Augustowski Klub był jego oczkiem w głowie, uczestniczył w jego sesjach, zawsze żywo interesował się tym, co robimy i wspierał klubowe przedsięwzięcia. Działalność naszego Klubu podawał jako wzór do naśladowania na wielu spotkaniach w kraju i za granicą. Żartowaliśmy, że jest najskuteczniejszym kolporterem Biuletynu Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie. Na Pana Prezesa mogliśmy zawsze liczyć, był mądrym doradcą i sojusznikiem w ważnych sprawach, prawdziwym ambasadorem Augustowszczyzny.
Z potrzeby serca dwudziestoosobowa grupa augustowian 27 kwietnia 2010 r. towarzyszyła ostatniej drodze płk. Czesława Cywińskiego z Katedry Polowej Wojska Polskiego w Warszawie do Panteonu Żołnierzy Polski Podziemnej na cmentarzu powązkowskim. Prezesa ZG pożegnali przedstawiciele Akowców z Pocztem Sztandarowym Koła ŚZŻ AK w Augustowie, Starosta Augustowski Franciszek Wiśniewski wraz z żoną i synami, Wicestarosta Jarosław Szlaszyński, członkowie Rady Programowej i Zarządu Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie Danuta i Zbigniew Kaszlej, Dyrektor II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie Wojciech Walulik, Poczet Sztandarowy II LO w Augustowie, Przewodnicząca Rady Rodziców Zofia Masiewicz i uczniowie tej szkoły angażujący się w prace Klubu Historycznego.
Żegnaliśmy płk. Czesława Cywińskiego hasłem na transparencie: Panie Prezesie, Augustów pamięta. Chcę dodać: pamięta i dziękuje!
Prezes Zarządu
Klubu Historycznego im. Armii Krajowej
Danuta Kaszlej