W świadomości historycznej Augustowa i powiatu nie funkcjonuje przeprowadzona przez Niemców 1 lipca 1944 r. „obława” we wsi Rutki Stare i Rutki Nowe. Aresztowano wtedy mężczyzn, a także starszych chłopców. Po przesłuchaniach, które miały miejsce w Johannesburgu (Pisz) niektórzy wrócili. Zatrzymanych wywieziono do obozów koncentracyjnych, bądź na roboty przymusowe, skąd wrócili nieliczni.
Wg Małgorzaty Bielang, byłej dyrektorki Szkoły Podstawowej w Rutkach, która fakt takiej obławy odkryła i opisała, najprawdopodobniej przeprowadzona ona została w odwecie za działalność zbrojnego podziemia.
Wg Czesława Głębockiego, jednego z zatrzymanych, przyczyną obławy na Rutki i w tym samym dniu na inne okoliczne wsie, np. Kukowo, Reszki, było przybycie do niemieckiego majątku w Reszkach grupy „prawdziwych partyzantów”, którzy zabrali niemieckiemu gospodarzowi świnie i inne rzeczy.
Lista mieszkańców Rutek zamordowanych, a także aresztowanych 1 lipca 1944 r., bądź represjonowanych w związku z tą obławą, sporządzona na podstawie pracy Małgorzaty Bielang: Wsie Rutki Stare i Rutki Nowe do 1999 roku, Olecko, czerwiec 2006 rok, uzupełniona przez Zbigniewa Kaszleja i zaktualizowana wg informacji zamieszczonych na portalu www.straty.pl:
- Bagiński Jan, ur. 8.09.1909 r.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Stutthof od 15.07.1944 r. nr 44645, najprawdopodobniej zginął w obozie. - Chmielewski Stanisław, ur. 13.10.1900 r., Rutki Nowe, s. Michaela.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Stutthof od 15.07.1944 r., nr 44655, pobyt w szpitalu 10.10.1944 r. - Danowski Jan, zam. Rutki Stare, zginął w egzekucji. Żandarmi rozstrzelali Danowskiego 26.07.1944 r. w Rutkach Nowych? Zwłoki pochowano na cmentarzu w Biernatkach? Wg Małgorzaty Bielang zginął w czasie ucieczki.
- Duba Adolf, ur. 18.05.1905 r. Rutki Nowe, s. Antoniego.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Stutthof od 15.07.1944 r., nr. 44665, gdzie zmarł. - Duba Antoni, ur. 26.05.1903 r., Rutki Nowe. Aresztowany 1.07.1944 r. w Rutkach, obóz koncentracyjny: Stutthof Allenstein od 15.07.1944 r., nr 44636, Natzweiler od 29.09.1944 r., nr 41236, zamordowany 15.10.1944 r. Osoba Antoniego Duby nie jest cytowana w pracy M. Bielang. Na starym cmentarzu w Bargłowie Kościelnym znajduje się grób Antoniego Duby z informacją o pobycie w obozie koncentracyjnym. Dane dot. Antoniego Duby uzupełnione zostały na podstawie portalu www.straty.pl.
- Duba Edward, ur. 10.07.1927 r., Rutki Nowe, s. Teofila.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Stutthof od 15.07.1944 r. nr 44664, zginął 12.01.1945 r. - Duba Stanisław, ur. 1.01.1925 r., Rutki Nowe.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Stutthof od 15.07.1944 r., od 29.11.1944 r. Buchenwald, nr 66102. - Ejzel Franciszek, ur. 10.01.1895 r., Rutki Nowe.
Aresztowany 1.07.1944 r., od 15.07.1944 r. w obozie koncentracyjnym Stutthof, nr 44657, a od 29.09.1944 r. w obozie Natzweiler. Najprawdopodobniej zginął w obozie. - Głębocki Czesław, ur. 26.02.1920 r., s. Franciszka i Marianny.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Stutthof w latach 1944 – 1945. - Kruszko Zygmunt, ur. 11.11.1926 r., Rutki Stare.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Stutthof od 15.07.1944 r., nr 44650, Natzweiler od 29.09.1944 r., nr 41523, zginął 9.02.1945 r. - Kuźma Szczepan, ur. 30.12.1923 r.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Stutthof. - Naumowicz Antoni, ur. 12.04.1915 r., Rutki Nowe, s. Zygmunta i Stanisławy, zmarł 9.04.2007 r.
Aresztowany 1.07.1944 r. Obóz koncentracyjny Stutthof w latach 1944-45 - Prawdzik Leon, ur. 10.02.1919 r., Rutki Nowe, stolarz.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Dachau, nr 120984, zginął 22.02.1945 r. - Rybicki Jan, ur. 15.10.1925 r., Rutki Nowe.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny Stutthof od 15.07.1944 r. nr 44646. - Rybicki Stanisław, ur. 24.11.1917 r., Rutki Nowe, s. Jana i Marianny.
Aresztowany 1.07.1944 r., obóz koncentracyjny od 1.08.1944 r., zwolniony 1.03.1945 r. - Szejda Edward, ur. 28.01.1928 r., Rutki Nowe, s. Stanisława i Władysławy, zmarł 1.12.2008 r.
Aresztowany 1.07.1944 r. zabrany wraz z ojcem na przesłuchanie do Johannesburga (Pisza), skąd wrócił po kilku dniach do domu.
Wg www.straty.pl robotnik przymusowy Friedland (Bartenstein) w okresie sierpień 1944 r. – kwiecień 1945 r.
Wg M. Bielang wzięty przez Niemców do kopania okopów, w ten sposób dotarł aż pod Gdańsk. Został ranny w głowę, przewieziony w okolice Stutthofu, a z końcem kwietnia na Hel. Do domu powrócił pod koniec maja 1945 r. - Szejda Franciszek, ur. 4.10.1925 r. Rutki Nowe, s. Stanisława i Władysławy, zmarł 23.11.1999 r.
Robotnik przymusowy, zatrudniony w Prawdziskach (sierpień 1944 – marzec 1945 r.).
Wg M. Bielang wzięty przez Niemców do kopania okopów, w ten sposób dotarł aż pod Gdańsk. Został ranny w plecy, przewieziony w okolice Stutthofu, a z końcem kwietnia na Hel. Do domu powrócił pod koniec maja 1945 r. - Szejda Stanisław, ojciec Edwarda i Franciszka. Aresztowany 1.07.1944 r., najprawdopodobniej zwolniony, gdyż jak linia frontu przesunęła się do Rutek, wzięty przez Niemców do kopania okopów. Wtedy na prośbę ciężarnej żony zwolniony.
- Wysocki Stanisław Witold, ur. 18.05.1925 r., Rutki Nowe, s. Bronisława i Marianny, zmarł 8.03.2000 r.
Sołtys wsi Rutki Nowe, aresztowany 1.07.1944 r., do 1.04.1945 r. przebywał w obozie koncentracyjnym Stutthof.
Inne osoby represjonowane w czasie obławy:
- Jan Turowski z Rutek Nowych został podczas obławy postrzelony w nogę, którą później amputowano.
- Wśród aresztowanych wymienia się Jana Kruszko, który nie wiadomo, czy był na robotach przymusowych, czy był w obozie koncentracyjnym.
- Portal www.straty.pl wymienia Bagińskiego Edwarda, ur. 3.02.1943 r., Rutki Nowe, s. Jana i Marianny podając, że jest to dziecko deportowane od stycznia 1945 r.
Zwracam się tutaj z apelem do rodzin osoby zamordowanej, bądź aresztowanych 1.07.1944 r. w Rutkach Starych i Nowych, a także osób posiadających dane uzupełniające bądź weryfikujące zamieszczone powyżej biogramy o kontakt.
Zbigniew Kaszlej
tel. 501 298 534