W sobotę 14 lipca 2012 r. w Augustowie uczciliśmy pamięć Ofiar Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r. Obchody 67. rocznicy tej sowieckiej zbrodni na mieszkańcach naszej ziemi rozpoczęła modlitwa i złożenie kwiatów pod tablicą na budynku PUBP w Augustowie, tzw. „Domu Turka”, w miejscu gdzie byli więzieni, a także mordowani  żołnierze niepodległościowego podziemia. W miejscu tym przetrzymywane były również osoby zatrzymane w Obławie Augustowskiej z lipca 1945 r.

W Bazylice Mniejszej pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Augustowie odbyła się następnie uroczysta msza święta w intencji Ofiar Obławy Augustowskiej. Sprawowało ją pięciu kapłanów pod przewodnictwem księdza prałata Stanisława Wysockiego, ojca Dariusza Cichora, Definitora Generalnego Zakonu Paulinów i księdza prałata Jana Wróblewskiego, proboszcza parafii NSJ. Obecne były poczty sztandarowe kombatantów: augustowskiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i  Związku Sybiraków Oddział w Augustowie oraz następujących augustowskich szkół: Szkoły Podstawowej nr 2 im. Zygmunta Augusta, Zespołu Szkół Samorządowych w Augustowie im. 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, I Liceum Ogólnokształcącego im. Grzegorza Piramowicza oraz II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie.

Homilię wygłosił ksiądz prałat Stanisław Wysocki, prezes Związku Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r., który w obławie stracił ojca i dwie siostry.

Oprawę liturgiczną mszy świętej przygotowali nauczyciele i młodzież z  II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie pod opieką Marii Kisielewskiej.

Po zakończeniu mszy młodzież rozdawała różańce, z prośbą o zachowanie w modlitewnej pamięci konkretnej Ofiary Obławy Augustowskiej, której imię i nazwisko umieszczone jest na dołączonej do różańca plakietce.

Przed bazyliką Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku ustawił osiem plansz prezentujących nazwiska osób zamordowanych w Obławie Augustowskiej.

Ciąg dalszy uroczystości miał miejsce w Miejskim Domu Kultury w Augustowie, gdzie gości powitała Anna Jastrzębska – dyrektor Augustowskich Placówek Kultury. Danuta Kaszlej – Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie i Tomasz Piotrowski z Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Białymstoku zaprosili na  prezentację zatytułowaną Obława Augustowska w relacjach, podczas której Tomasz Piotrowski przedstawił nagrania świadków historii mówiących o Obławie Augustowskiej, zarejestrowane w ramach projektu notacyjnego Instytutu Pamięci Narodowej.

Zwieńczeniem augustowskich obchodów 67. Rocznicy Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r. był  bardzo ciepło przyjęty recital Grzegorza Kucharzewskiego „Po to nasza pamięć…”. Teksty śpiewane i poezja Grzegorza Kucharzewskiego emanują prawdą przekazu i mądrą refleksją historyczną o polskich losach – artysta opiera je na doświadczeniach własnej rodziny. Wiersz i pieśń o ujętej w obławie dwudziestoletniej siostrze  ojca –  Zycie Kucharzewskiej, to jednocześnie i poruszający reportaż historyczny, i hołd złożony zamordowanym oraz rodzinom cierpiącym po ich stracie.

Uroczystości zgromadziły rodziny zamordowanych i wiele osób, które kultywują pamięć o dokonanym przez sowietów na naszej ziemi ludobójstwie. Cieszy nas to, że z każdym rokiem wzrasta liczba osób uczestniczących w rocznicowych obchodach. Obecni byli żołnierze Armii Krajowej z prezesem augustowskiego koła ŚZŻAK Czesławem Korenkiewiczem i niezawodne środowisko Sybiraków. Władze samorządowe miasta i powiatu augustowskiego reprezentowali starostowie: Franciszek Wiśniewski i Jarosław Szlaszyński, Burmistrz Augustowa – Kazimierz Kożuchowski. Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku  reprezentowali: Waldemar Wilczewski – Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej, Ewa Rogalewska – Kierownik Referatu Wystaw, Wydawnictw i Edukacji Historycznej i Tomasz Piotrowski, pracownik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej. Obecni byli członkowie Zarządu i Rady Programowej Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie i władze  Związku Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r.

Organizatorami augustowskiej części obchodów 67. rocznicy Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r. byli: Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie, władze Powiatu Augustowskiego, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku, Związek Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r. oraz Augustowskie Placówki Kultury.

Na rocznicowe uroczystości w niedzielę 15 lipca 2012 r. w Gibach zaprosili: Proboszcz Parafii w Gibach, Wójt Gminy Giby i Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku. Rozpoczęły się one spotkaniem uczestników obchodów przy kościele pw. św. Anny. Następnie odbył się przemarsz na wzgórze – pod Krzyż – Pomnik Ofiar Obławy Augustowskiej – gdzie odprawiona została uroczysta msza święta, której przewodniczył ks. biskup Romuald Kamiński. W uroczystościach udział wzięła liczna reprezentacja Augustowa, obecne były poczty sztandarowe kombatantów: augustowskiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Związku Sybiraków Oddział w Augustowie oraz augustowskich szkół: Szkoły Podstawowej nr 2 im. Zygmunta Augusta, Gimnazjum nr 2 im. Sybiraków, I Liceum Ogólnokształcącego im. Grzegorza Piramowicza oraz II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie. Po zakończeniu mszy świętej, przy krzyżu – symbolicznym grobie Ofiar Obławy miały miejsce okolicznościowe przemówienia, a także złożone zostały wieńce i kwiaty. Uroczystość zakończyła tradycyjna agape, zorganizowana na plebani w Gibach.

Podobnie jak w Augustowie, młodzież w trakcie uroczystości rozdawała różańce, z prośbą o zachowanie w modlitewnej pamięci konkretnej Ofiary Obławy Augustowskiej, której imię i nazwisko umieszczone jest na dołączonej do różańca plakietce. Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie od czterech lat prowadzi akcję rozdawania „obławowych różańców”.

Zbigniew Kaszlej