Pojechaliśmy na Litwę, by oddać hołd legendarnemu dowódcy AK na Kresach Janowi Borysewiczowi ps. „Krysia”.
To jeden z najsłynniejszych i najskuteczniejszych dowódców polskiej partyzantki na Nowogródczyźnie. Był synem tej ziemi i już w latach okupacji niemieckiej zyskał opinię wybitnego dowódcy partyzanckiego. Po ponownym wejściu sowietów w lipcu 1944 r.zorganizował tam na nowo polską działalność niepodległościową. Poległ w zasadzce NKWD 21 stycznia 1945 r. pod wsią Kowalki, nieopodal miejscowości Dubicz, dziś na terenie Litwy.
23 stycznia 2014 r. uczestniczyliśmy w uroczystości odsłonięcia pomnika legendarnego dowódcy Zgrupowania „Północ” Okręgu Nowogródzkiego AK por./kpt. Jana Borysewicza „Krysi”, „Mściciela”. Monument stanął w miejscu, gdzie 69 lat temu „Krysia” poległ.
Na zorganizowanie wyprawy mieliśmy tylko dzień.
Dzięki natychmiastowej decyzji Wojciecha Walulika, dyrektora II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie szybko skrzyknęła się grupa kilkunastu uczniów gotowych na wyjazd. Przegląd aktualności posiadanych dokumentów okroił ją do dziesięciu. W takim składzie wraz ze sztandarem II LO reprezentowaliśmy szkołę i Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie na uroczystości w litewskich obecnie Koleśnikach i Kowalkach. Czujemy, że byliśmy tam potrzebni, by mieszkający tam Polacy wiedzieli, że młodzi ludzie w Polsce chcą pamiętać o „kresowych straceńcach”.
Uroczystość rozpoczęła się w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Koleśnikach. Ks. proboszcz Anatol Markowski podkreślił:Zapomnienie bohaterów jest niszczeniem tej świątyni, którą jest naród. Pamięć o kapitanie Janie Borysewiczu świadczy więc, że naród polski nie zapomina o swojej przeszłości. Nasz szacunek do tych, którzy ofiarowali swoje życie za ojczyznę, jest naszym narodowym credo.
Po mszy świętej zwieńczonej wystąpieniami gości udaliśmy się do Kowalek, gdzie został odsłonięty i poświęcony pomnik ku czci kpt. Jana Borysewicza. Monument został wzniesiony staraniem polskiej Fundacji „Wolność i Demokracja”. Organizacja, założona w 2006 r., zajmuje się problematyką praw człowieka i demokracji, pomocą ofiarom represji politycznych na Białorusi, upamiętnia też polskich dowódców, którzy walczyli na Kresach.
Upamiętniamy bohaterów, bo te osoby dla młodzieży mogą być wskazówkami prawdziwego patriotyzmu. To potrzebne też, by pamiętać, że Polska po II wojnie światowej utraciła połowę swego terytorium ― mówił przewodniczący Fundacji „Wolność i Demokracja” Michał Dworczyk, jednocześnie dziękując wszystkim, kto wyciągnął pomocną rękę dla wzniesienia pomnika legendarnemu dowódcy AK.
W uroczystościach wziął udział m.in.dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert,sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, która sfinansowała pomnik, Stanisław Cygnarowski — Konsul Generalny, Kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady RP na Litwie, mer obwodu solecznikowskiego Zdzisław Palewicz, Kazimierz Krajewski z warszawskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, delegacja Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy AK z prezesem Andrzejem Siedleckim na czele, Światowy Związek Żołnierzy AK reprezentował Piotr Kurek, przybyli kombatanci z Polski, Litwy i Białorusi. Obecni byli czterej żołnierze, którzy walczyli u boku komendanta „Krysi”, Polacy mieszkający w Koleśnikach i Kowalkach oraz reprezentacja Zespołu Szkół Rolniczych z Sejn.
Naszą augustowską reprezentację tworzyli uczniowie II Liceum Ogólnokształcącego w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie: Natalia Bartoszewicz, Kacper Bućko, Paulina Dąbrowska, Sylwia Ilewska, Joanna Kuklińska, Aneta Łapińska, Wioleta Michniewicz, Łukasz Stefański, Karolina Wawiórka, Katarzyna Woronko.
Gratuluję rodzicom tej wartościowej młodzieży i dziękuję, że nie przestraszyli się tęgiego mrozu i spontaniczności tej eskapady.
Danuta Kaszlej – Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie
[Not a valid template]Biogram za www. kresy.pl
Kpt. Jan Borysewicz ps. „Krysia”, „Mściciel” (ur. 12 września 1913 r. w Dworczanach, pow. Lida – poległ 21 stycznia 1945 r. w pobliżu wsi Kowalki na Litwie). Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Virtuti Militari V klasy.
Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Szczuczynie, w 1938 roku ukończył Szkołę Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej, w wojnie polskiej w 1939 roku był dowódcą plutonu (I batalion 41 pp). Aresztowany przez NKWD w 1940 r. był więziony w Baranowiczach i Brześciu, skąd zbiegł w czerwcu 1941 r. podczas ewakuacji więzienia. Od lata 1941 roku był w konspiracji, gdzie pełnił funkcję dowódcy plutonu w 3 kompanii na terenie Wasiliszek; od czerwca 1943 r. dowodził oddziałem partyzanckim, na bazie którego powstał II batalion 77 pp AK, następnie od maja 1944 roku pełnił funkcje komendanta Zgrupowania „Północ”, był uczestnikiem operacji „Ostra Brama”. W lipcu 1944 roku uniknął rozbrojenia i aresztowania przez armię sowiecką, wycofał się ze swoimi żołnierzami do Puszczy Rudnickiej. Rozformował jednostkę i stanął na czele niedużego kadrowego oddziału złożonego z najlepszych żołnierzy, po czym powrócił na swój macierzysty teren, w rejon Naczy i Radunia. Zdecydował się na świadome pozostanie na Kresach Wschodnich, w celu dalszego organizowania polskiego ruchu niepodległościowego. W czasie swojej wojskowej służby, odnotował na swym koncie szereg udanych działań bojowych przeciw niemieckim i sowieckim siłom okupacyjnym, m.in. rozbił więzienie w Ejszyszkach i zdobył Raduń. Poległ 21 stycznia 1945 r. pod Kowalkami w zasadzce grupy operacyjnej 105 Oddziału Pogranicznego NKWD. Jego ciało Sowieci obwozili po wsiach i miasteczkach ziemi lidzkiej i litewskiej – wystawiono je na widok publiczny m.in. na rynku w Raduniu i Ejszyszkach, by złamać ducha oporu ludności polskiej.
Dotychczas nie wiadomo, co stało się z ciałem legendarnego dowódcy AK Jana Borysewicza „Krysi”- symboliczna mogiła znajduje się na cmentarzu w Ejszyszkach.
[Not a valid template]