Replika sztandaru 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, ułańska szabla i buty, zdjęcia i dokumenty – w takiej scenerii poznawaliśmy historię elitarnego pułku stacjonującego w okresie międzywojennym w Augustowie.

13. sesja Klubu Historycznego im. Armii Krajowej, czyli „czytanie” historii naszego miasta w II LO

Działalność Klubu Historycznego im. Armii Krajowej, którego prezesem jest  nauczycielka historii w II LO Danuta Kaszlej, coraz wyraziściej wpisuje się w harmonogram ważnych i ciekawych wydarzeń kulturalnych w naszym mieście. 13 stycznia br. miała miejsce 13. już sesja klubu, której tematem była historia 1. Pułku Ułanów Krechowieckich,  przedstawiona przez historyka, Wicestarostę Augustowskiego – Jarosława Szlaszyńskiego.

Sesję zaszczycili swą obecnością m.in. Starosta Augustowski Franciszek Wiśniewski, reprezentacje Akowców i Sybiraków z prezesami augustowskich kół – Czesławem Koronkiewiczem i Jerzym Sienkiewiczem oraz prezes Augustowskiego Koła Krechowiaków – rotmistrz Zdzisław Chmieliński. Na nasze klubowe spotkanie przybyło wiele osób zainteresowanych historią z różnych pokoleń i środowisk oraz uczniowie z klas humanistycznych naszego liceum, jak też z ACE, dla których jest to ważna (i niestereotypowa) lekcja historii. Gościliśmy też gimnazjalistów z Zespołu Szkół Samorządowych wraz z nauczycielką historii – Dorotą Dyjuk oraz dyrektorem Dariuszem Szkiłądziem, reprezentujących Towarzystwo Młodego Krechowiaka. Gromkimi brawami witany był najstarszy uczestnik spotkania 94-letni ułan 1. Pułku – Antoni Klukowski. Treści przedstawione przez prelegenta były dla jednych przywoływaniem wspomnień, dla młodzieży natomiast odkrywaniem cząstki historii miasta.

Początki pułku sięgają jesieni 1914 r., kiedy to w związku z tworzeniem się polskich oddziałów ochotniczych u boku Rosji Naczelne Dowództwo zezwoliło na formowanie kawalerii. Oddział wsławił się m. in. tym, że w ciągu jednego dnia walczył  z trzema zaborcami, co stało się symbolem ustawicznej walki Polaków o niepodległość. 24 lipca 1917 r. szarżował na wojska niemieckie i austriackie w Krechowcach pod Słanisławowem, co spotkało się z uznaniem dowództwa rosyjskiego. O waleczności pułku świadczyło nadanie 87 krzyży Orderu Virtuti Militari i 650 Krzyży Walecznych oraz udekorowanie sztandaru 20 marca 1921 r. Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

W 1921 r. Augustów został wyznaczony garnizonem dla 1. Pułku Ułanów Krechowieckich. Ponieważ koszary były zdewastowane, do czasu ich wyremontowania pułk 15 maja 1921 r. stanął w Netcie, Brzozówce, Żarnowie i Bargłowie a w Augustowie znalazła miejsce prowiantura. Od 23 lipca oficjalnie pułk stacjonował w Augustowie, chociaż nie  zakończono całkowicie  remontu koszar.

Obecność pułku w Augustowie miała ogromny wpływ na zewnętrzny i wewnętrzny obraz miasta. Krechowiacy cieszyli się szacunkiem mieszkańców dumnych z posiadania elitarnego pułku na swoim terenie. Potwierdziły to też wspomnienia przywołane przez starszą i głównie żeńską część audytorium. Ich wspólny mianownik to żal, że w Augustowie nie ma już ułanów. Krechowiacy czynnie uczestniczyli w obchodach świąt państwowych i religijnych, wykonywali wiele użytecznych prac na rzecz miasta, porządkując m. in. cmentarz, budując stadion miejski czy zagospodarowując stadion szkolny. Kuchnia pułkowa wydawała posiłki dla biednych dzieci, organizowano „Dni Konia” czy konkursy hippiczne – np. 3 maja 1937 r.  konkurs hippiczny oglądało 2 tysiące widzów. 8 października 1921 r. miejsce postoju pułku wizytował Marszałek J. Piłsudski.

Uczestnicy sesji obejrzeli unikatowy, archiwalny film nakręcony w Augustowie w trakcie obchodów 15-lecia powstania pułku. Ilustrację prelekcji stanowiła prezentacja uczennicy klasy I d Weroniki Tonkonogowej o eksponatach z Muzeum Krechowiaków znajdującym się w Kościele pw. M. B. Częstochowskiej w Augustowie oraz zdjęcia augustowskich ułanów. Dziękujemy też kustoszowi Wojciechowi Baturze za zaprezentowanie zdjęć z zasobów Muzeum Ziemi Augustowskiej. Podsumowaniem sesji niech będą życzenia jej uczestników, by kontynuować temat podczas kolejnych spotkań Klubu Historycznego, bo Krechowiacy to znaczący ślad w historii naszego królewskiego grodu.

Maria Kisielewska

[Not a valid template]